Antyoksydanty czyli przeciwutleniacze to aktywne związki, które wychwytują i neutralizują wolne rodniki. Reaktywne formy tlenu są niezbędne do wielu procesów. Ale ich nadmierne wytwarzanie, nakładanie na siebie prowadzą do stresu oksydacyjnego [1].
Zaś stres oksydacyjny osłabia odporność, znacznie obniża poziom energii, przyspiesza starzenie. Wywołuje stany zapalne, choroby metaboliczne, neurodegeneracyjne, autoimmunologiczne, nowotworowe.
Do czego potrzebne antyoksydanty?
Procesy utleniania generują produkcję wolnych rodników, które uszkadzają błony komórkowe i inne struktury. Od tych procesów nie da się uciec. Powstają po spożyciu każdego posiłku, na skutek stresu, toksyn środowiskowych, trybu życia etc.
Nadmierna produkcja wolnych rodników prowadzi do utleniania struktur komórkowych (białek, lipidów, kwasów nukleinowych) powodując zmiany w ich strukturach.
Organizm ludzki jest na to przygotowany. Dysponuje wewnętrznymi mechanizmami, które chronią tkanki przed destrukcyjnym działaniem wolnych rodników. Są to główne przeciwutleniacze – antyoksydanty wewnętrzne, endogenne wytarzane prze organizm. Oraz zewnętrzne, przyjmowane z pożywieniem: np. witaminy A, C, E, polifenole, karotenoidy, minerały – cynk, żelazo, selen, miedź.
Precyzyjnie nie da się wychwycić momentu, kiedy organizm potrzebuje więcej przeciwutleniaczy. Możemy jedynie domniemywać, przypuszczać kiedy system odpornościowy jest osłabiony. Częściej łapiemy infekcje, powstają stany zapalne, czujemy osłabienie, widzimy przyspieszone oznaki starzenia lub zapadamy na choroby cywilizacyjne. Oznacza to, że organizm sobie nie radzi.
Naturalne przeciwutleniacze
Przeciwutleniacze to substancje chemiczne, które przenoszą, neutralizują i wydalają z organizmu brakujące (niesparowane) elektrony – jonów, atomów, cząsteczek. Usuwając je, chronią organizm przed stresem oksydacyjnym. Występują naturalnie w żywności.
- Witamina C – organizm człowieka, w przeciwieństwie do innych ssaków nie potrafi jej wyprodukować ani magazynować. Przy każdej niedyspozycji fizycznej i psychicznej gwałtownie traci nawet te śladowe ilości spożywane z pożywieniem. Duże ilości witaminy C znajdziemy w dzikiej róży, dereniu, rokitniku, aceroli, papryce, czarnej porzeczce, agreście.
- Witamina E – jest obecna w naturalnych tłuszczach.
- Inne: pierwiastki cynk, selen, polifenole, likopeny, karotenoidy z naturalnej żywności.
Niedobór przeciwutleniaczy, to nierównowaga między ich produkcją a zapotrzebowaniem. Głównie stres, sposób odżywiania, indywidualny metabolizm, i zanieczyszczenia środowiskowe/z żywności odpowiadają za niedobór.
Antyoksydanty w ziołach
Wiele roślin, ziół, owoców zawiera antyoksydanty. Wybraliśmy kilka pospolitych, najbardziej dostępnych, o najwyższym stężeniu.
Dąb
Liście dębu są bogatsze w antyoksydanty, w porównaniu z korą i żołędziami. [1]
- 2 łyżeczki świeżych lub suszonych liści dębu zalać szklanką gorącej wody. Zaparzać 15 minut pod przykryciem. Pije się 1-2 razy dziennie do tygodnia by uzupełnić antyoksydanty.
Herbatkę można używać do płukania jamy ustnej: ból gardła, choroby dziąseł. Przy biegunkach i żylakach. Działanie: ściągające, tonizujące, trawienne, odkażające, gojące, oczyszczające, przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, moczopędne.
Zapach dębowych liści w zadziwiający sposób wpływa na regulowanie ciśnienia. Małą poduszeczkę wypełnia się młodymi listkami dębu. Można kilka włożyć do poduszki tak by były blisko nosa.
Brzoza
Liście, kora i młode gałązki brzozy są bogate w antyoksydanty, olejki eteryczne, sole mineralne. Działanie: ściągające, dezynfekujące, odtruwające, oczyszczające, moczopędne, napotne, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, antybakteryjne.
Napar z kory
2 łyżeczki kory zalać szklanką wrzątku. Zaparzać 10-15 minut pod przykryciem. Pije się 1-2 razy dziennie do momentu ustąpienia objawów. Dla potrzymania efektu 1 na tydzień.
Herbatkę można użyć przy niestrawności, infekcjach dróg oddechowych, nerek, pęcherza. Jako środek przeciwbólowy (naturalna aspiryna). Do płukania jamy ustnej, okładów na wysypki skórne.
Herbatka z młodych gałązek
Łyżkę posiekanych witek brzozowych zalać 1/2 litra wody. Zaparzać pół godziny. Pije się tydzień dla uzupełnienia antyoksydantów. Tradycyjnie stosuje na obolałe mięśnie, w artretyzmie, reumatyzmie, egzemę, swędzące wysypki i gorączkę. Mocniejszy napar zewnętrznie do okładów na ból, sztywność, obrzęk stawów i czyraki.
Nalewka
Drobno pokrojoną korą zapełnić 2/3 słoika. Zalać wódką do pełna. Ostawić na 4-5 tygodni wstrząsając i przefiltrować. Stosuje się około 1 kroplę nalewki rozcieńczoną wodzie na ok. na 5 kg masy ciała. Wzmacnia i oczyszcza. Zewnętrznie wspomaga leczenie ran i oparzeń.
Sosna
Igły sosny zawierają rekordowe ilości antyoksydantów – flawonoidów, karetonoidów i witaminy C. Działanie: przeciwbakteryjnie, przeciwwirusowe, wykrztuśne, uspakajające, wzmacniające.
Herbatka z igieł
Jasnozielone wierzchołki gałązek sosny zanurzyć na chwilę we wrzątku by rozpuścić woskowy nalot. Igiełki posiekać, zalać wrzątkiem, gotować 10 minut i przecedzić. Herbatka działa jak biostymulator wzmacniający układ odpornościowy. Stosuje się 1-2 szklanki dziennie przez tydzień. By poprawić funkcje serca, układu krążenia i przy nadciśnieniu dodaje się dziką różę.
Inne pospolite zioła bogate w antyoksydanty: owoce dzikiej róży, czarnego bzu, głogu, czarnej porzeczki, borówki.
Herbatka owoców dzikiej róży
Łyżkę rozdrobnionych owoców, zalać szklanką wrzątku, zaparzać 10 minut pod przykryciem.