Aronia – domowe przepisy, przetwory i kuracje lecznicze

Aronia czarna [melanocarpa] nazywana jest jagodą młodości. Pochodzi z Ameryki Północnej, skąd przez Rosję i Skandynawię przywędrowała do Europy.

Stosunkowo niedawno, bo dopiero w XIX wieku zyskała sławę. A to dzięki kosmonautom, którzy wykorzystywali wyciągi z aronii w leczeniu choroby popromiennej. W ostatnich latach popularność kwaśnych owoców rośnie z roku na rok.

Jako pierwsi dobroczynne działanie aronii odkryli północnoamerykańscy Indianie. Stosowali dla wzmocnienia, w chorobach przeziębieniowych i infekcjach. Mówili,  że „daje siłę niedźwiedzia i długość życia sekwoi”. Wykorzystywali jagody 3 gatunków: aronii czerwonej, czarnej i śliwolistnej do celów leczniczych, kulinarnych i praktyk duchowy.

Sok zmieszany z ziołami wprawiał w trans, przywoływał wizje świadczące o kontakcie z duchami. Korale z owoców nawlekano na rzemyki by chroniły przez złymi duchami. Sokiem również nacierano ciało przed walką dla dodania mocy i odwagi.

Właściwości aronii

Unikalny skład chemiczny jagód łączy zalety zielonej herbaty i czerwonego wina. Aronia jest bogata  w przeciwutleniacze, antocyjany, katechiny i ich polimery.

Bioflawonoidy mają zbawienny wpływ procesy metaboliczne. Neutralizują wolne rodniki i stymulują aktywność niektórych enzymów, a innych hamują. Ma to istotny wpływ na układ immunologiczny i utrzymanie organizmu w dobrej formie. W wyniku obróbki cieplnej nie tracą właściwości, a więc przetwory jak soki, syropy, dżemy zachowują je w całości.

Owoce aronii mają dużą zawartość witamin: C E, A, P, PP, z grupy B,  garbniki, kwasy fenolowe, sole mineralne i inne związki,  choćby kwas chlorogenowy, występujący w zielonej kawie. Niewiele roślin zawiera tak duże stężenie polifenoli, które zapobiegają nowotworom i chorobom układu krwionośnego. W aronii jest ich 5 razy więcej, niż winogronach i grejpfrutach.

Działanie lecznicze

Dojrzała do zbioru aronia powinna smakować lekko słodko, po chwili cierpko. Charakterystyczny smak można opisać jako połączenie niedojrzałego cierpkiego jabłka, kwaśnej wiśni i bardzo wytrawnego czerwonego wina.  Daje to działanie: chłodzące, odżywcze, tonizujące, ściągające. W kategorii smaków aronia kwalifikuje się jako ziemista, cierpka, kwaśna, gorzka, słodka.

Z tego powodu owoce aronii nie są zbyt popularnym surowcem do przetworów domowych. Warto jednak wypróbować niektóre receptury, przyniosą wymierne korzyści w profilaktyce nowotworów, chorób serca i wzmocnią odporność.

Przetwory z aronii spowolnią procesy starzenia, poprawią odporność, koncentrację, pracę mózgu i zwiększą siły witalne. Ponadto:

• Zwiększą działanie i zasoby witaminy C.
• Podtrzymają elastyczność i przepustowość naczyń krwionośnych.
• Zapewnią ochronę przed zawałami, udarami, wyregulują ciśnienie krwi.
• Cofną zmiany miażdżycowe.
• Obniżą poziom cukru, spowolnią absorpcję glukozy.
• Zapobiegną rozwojowi chorób wzroku, jaskry, zaćmy.
• Uchronią przed skutkami promieniowania.

Przetwory z aronii są wskazane po zawałach serca i wylewach oraz osobom, które dużo czasu spędzają przy komputerach, telefonach komórkowych.

Aronia  domowe przepisy

Owoce aronii zachowują swoje właściwości poddane suszeniu, zamrażaniu i w przetworach. Dodane do win uszlachetnią barwę i walory smakowe. By zneutralizować cierpki smak do dżemów dodaje się słodsze jabłka.

Oxymel z aronii i tymianku 

Jest jednym z moich absolutnych faworytów. Wiele lat temu znalazłam gdzieś przepis, niestety nie pamiętam nazwiska zielarki, która go podawała.  Każdego roku staram robić jesienią. Skutecznie wzmacnia odporność i szybko leczy pierwsze objawy przeziębienia, pomaga na kaszel i bolące gardło. Tymianek jest ciepły i suchy, usuwa zimny, wilgotny śluz z zatok i płuc, ma działanie przeciwkaszlowe, przeciwbakteryjne.

• Szklanka rozgniecionych widelcem na purée owoców aronii
• 1/4 szklanki ususzonego tymianku
• Szklanka niefiltrowanego octu jabłkowego
• 3/4 szklanki płynnego miodu

Składniki mieszam, miód dodając na końcu by dopasować smak, czasem wystarczy mniejsza ilość. Odstawiam na 2 tygodnie codziennie wstrząsając. Przechowuję w lodówce. Profilaktycznie i zapobiegawczo stosuję łyżkę rozcieńczoną z wodą 1-2 razy dziennie. W pierwszych objawach przeziębienia co 2 godziny.

Konfitura z jabłek i aronii

• 2 kg jabłek, 1 kg aronii
• cytryna, 400 g cukru lub mniej jak  się lubi kwaśniejszy smak

Owoce wypłukać, odsączyć, obrane jabłka bez gniazd nasiennych pokroić w kostkę. Wrzucić owoce do dużego garnka, gotować aż aronia zmięknie. Dodać sok wyciśnięty z cytryny i cukier. Gotować do całkowitego rozpuszczenia cukru i zgęstnienia masy. Przełożyć do słoiczków, pasteryzować 3-5 minut. Dżem powinien być gęsty.

Soki z aronii

Przepis 1
1 kg aronii, 800 g cukru
Po umyciu owoce lekko podsuszyć, wymieszać z cukrem, włożyć do słoików. Po 2-3 tygodniach przecedzić przez gazę lub bardzo drobne sitko. Otrzymany sok przelać do butelek. Przechowywać w chłodnym, ciemnym miejscu.

Przepis 2
Po kilogramie owoców aronii i cukru
Po umyciu owoce zmielić w maszynce. Dodać cukier, wymieszać. Pozostawić w szklanym naczyniu, w chłodnym miejscu na 1-2 dni. Oddzielić sok. Przelać do słoików. Zamknięte słoiki pasteryzować 3 minuty.

Przepis 3
Po kilogramie owoców i cukru, jedna cytryna.
Po umyciu owoce i obraną cytrynę zmielić w maszynce, dodać cukier, wymieszać. Przecedzić przez gazę lub bardzo drobne sitko. Otrzymany sok można przechowywać bez pasteryzacji, po dodaniu 1 grama kwasku cytrynowego na 1 litr soku.

Można dodawać do napojów ciepłych i zimnych.  Wymieszane z innymi sokami zyskują walory smakowe np. pomarańczowym. Na jego bazie robi się  mikstury i lekarstwa np:  syrop dla nerwowych 

Okłady z soku aronii
Sok ma właściwości nawilżające, kojące i gojąc, zawiera dużo rutyny. Można przykładać na poparzenia słoneczne, urazy, siniaki. Sokiem nasączyć ligninę i robić okład 30 minutowy.

Dzięki zawartości witaminy PP, która w owocach aronii występuje w nie spotykanych gdzie indziej ilościach, wpływa ona na wzmocnienie naczyń krwionośnych i obniża ciśnienie krwi. Wystarczy 4 dni zjadać po 25 dag owoców, by już zaobserwować pozytywne skutki kuracji.

Wino z aronii

Owoce zmiażdżyć lub zmielić w maszynce do winogron. Pozostawić na 3-4 dni, by sfermentowały i odfiltrować sok. Do tego co pozostało dodać wody w ilości dwukrotnie większej niż soku. Po 24 godzinach ponownie oddzielić sok i zmieszać z sokiem odfiltrowanym wcześniej. Do zmieszanego soku dodać cukier w stosunku 1:1.

Pozostawić 2-3 tygodnie w temperaturze 24-25 stopni. Nie  wstrząsając przelać wino do butelek, bez osadu pozostałego na dnie. Przechowuje się w ciemnym, chłodnym pomieszczeniu

Wino z aronii z rodzynkami

• Po kilogramie owoców aronii i cukru.
• 100 g rodzynek

Owoce zmiażdżyć lub zmielić w maszynce do mięsa. Dodać 300 g cukru i rodzynki. Zalać 2-2,5 l ciepłej wody. Zamknąć szczelnie pozostawiając w naczyniu 20-30% pustej przestrzeni. Pozostawić w ciemnym miejscu nie otwierając przez tydzień. 8-go dnia dodać 300 g cukru i wymieszać. Zamknąć, pozostawić na tydzień raz dziennie mieszając. Dodać pozostały cukier. Pozostawić na miesiąc pamiętając o mieszaniu co 1-2 dni. Po tym czasie przecedzić przez gazę, przelać do butelek. Przechowuje się w ciemnym, chłodnym pomieszczeniu.

Referencje:
Niektóre przepisy zaczerpnięte z bałkańskich receptur ludowych.