Dzięgiel chiński odbudowuje krew, tonizuje, przywraca równowagę

Dzięgiel chiński [Angelica sinensis] od tysięcy lat jest ceniony w medycynie Dalekiego Wschodu jako tonik, lekarstwo i ochrona przed plagami, nieszczęściami, złorzeczeniami.

Chińska nazwa Dong quai oznacza „właściwy porządek” w nawiązaniu do korzyści regulujących organizm. Inne nazwy to  „cesarzowa ziół” lub niewieści „żeń-szeń” jako, że jest jednym z podstawowych ziół w łagodzeniu dolegliwości kobiet. W Chinach, Korei i Japonii korzenia używa się jako lekarstwa i przyprawy, zaś liście wykorzystuje do aromatyzowania sosów, zup i nalewek.

Dzięgiel chiński

Dong quai dziko wyrasta na zimnych, wilgotnych, wysokogórskich terenach Chin, Korei i Japonii. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku naturalne stanowiska się znacznie przerzedziły, więc zaczęto powszechnie uprawiać.

Dzięgiel chiński  jest wieloletnią, aromatyczną rośliną z rodziny selerowatych. Wyglądem przypomina swojego kuzyna arcydzięgla litwora [Angelica archangelica]. Osiąga imponującą wysokość półtora metra, ma fioletowe łodygi i  rozgałęziony system korzeniowy. W sierpniu pojawiają się kwiatostany w kształcie parasola z drobnymi, białymi kwiatami.

Roślina potrzebuje 3 lat by osiągnąć dojrzałość. Surowcem zielarskim jest korzeń dzięgla chińskiego [Angelicae sinensis radix]. Oczyszczone korzenie kroi się na plasterki i suszy. Charakteryzuje je wyraźny, przyjemny smak i aromat.

W tradycyjnym zielarstwie

Dzięgiel chiński uznawany jest za zioło oczyszczające, odżywiające i tonizujące krew. Jest wyjątkowo odżywczym tonikiem dla  osób wycieńczonych, wyczerpanych, osłabionych nawet w skrajnych przypadkach. TCM podaje się wywar z Dong quai z tragankiem osobom w stanie krytycznym, po utracie dużej ilości krwi.

Szeroko stosuje w leczeniu typowych schorzeń kobiecych: dokuczliwe objawy menopauzy, bolesne miesiączki, zatrzymanie krwawienia lub duża utrata krwi. Jako tonik trawienny i harmonizujący organizm.

Główne zastosowania w TCM: niedobór krwi, anemia, słabe krążenie, bóle na skutek zastoju płynów, utrata apetytu, zaburzenia trawienia, suche zaparcia, infekcje dróg oddechowych, wysokie ciśnienie, cukrzyca, astma, anemia, reumatyzm, osteoporoza, nerwobóle, bezsenność, nerwica lękowa, niepłodność u kobiet i mężczyzn, przedwczesny wytrysk. Zewnętrznie ropnie, owrzodzenia, rany, urazy. Uważany za zioło ogólnie bardzo bezpieczne, czasem może powodować podrażnienia skóry.

Profil energetyczny
Smak: aromatyczny, posmak słodki, ostry, gorzki
Energetyka: rozgrzewa, osusza,
Tkanki: serce, wątroba, śledziona, nerki, macica
Działanie: tonizuje i odżywia krew,  rozprasza zimną stagnację, blokady, usuwa flegmę, ropę , nawilża jelita, zmniejsza obrzęki

Dzięgiel  ma intensywny, aromatyczny ziemisty smak z gorzko, słodkim posmakiem. Po spożyciu odczuwa się ciepło i mrowienie w jamie ustnej, świadczące o pobudzającej, stymulującej energetyce. 

Przede wszystkim jest doskonałym środkiem tonizującym, odżywiającym i odbudowującym krew. Szczególnie wskazany przy objawach niedoboru krwi: osłabienie, zmęczenie, blada cera i język, sucha skóra, zawroty głowy, niewyraźne widzenie, szumy w uszach, kołatanie serca, tętno słabe, rozproszone. Może im towarzyszyć niedokrwistość lub nie.

Dong Quai jest pomocny Przy „zaburzonym Shen’.  Równoważy połączenie ducha (serca) z umysłem,  pomaga wyprowadzić ciało ze stanu zimna i wyczerpania yang.

W medycynie współczesnej

Dzięgiel chiński zawiera polisacharydy o dużej masie cząsteczkowej, kumaryny, terpeny, fitosterole, fitoestrogeny, kwas ferulowy, liczne związki aromatyczne, witaminy A, C, B12, E, kwas folinowy, biotynę.

Działanie: przeciwzapalne, przeciwbólowe, tonizujące, krwiotwórcze, trawienne, wiatropędne, wykrztuśne, napotne, rozluźniające, przeciwbólowe, lekko przeczyszczające.

• Reguluje procesy hormonalne u kobiet; zaburzenia cyklów, PMS, dolegliwości menopauzy. Wskazany przy bolesnych miesiączkach ze skrzepami i większości schorzeń ginekologicznych: endometrioza, polipy, mięsniaki, stany zapalne narządów miednicy mniejszej.
• Łagodzi rozdrażnienie, huśtawkę nastrojów, przywraca równowagę psychiczną i zdrowy sen
• Niesie pomoc przy infekcjach dróg oddechowych, zaburzeniach trawiennych, nieprawidłowej florze bakteryjnej,  bólu stawów, chorób skórnych
• Wzmacnia, poprawia odporność, reguluje ciśnienie i poziom cukru we krwi,  chroni miąższ wątroby, rewitalizuje, odmładza

W TCM dzięgiel ma długą historię bezpiecznego stosowania u kobiet ciężarnych z niedoborem krwi. Współczesna medycyna odradza kobietom w ciąży i karmiącym.

Zastosowania Dong quai

Najlepszy sposób wykorzystania korzenia dzięgla chińskiego to dodawanie do potraw, gdzie smaki i energetyka się mieszają. Wystarczy 3 plasterki na litr zupy, sosu, gulaszu by wzbogacić potrawę w działanie rewitalizujące. Przedtem można pomoczyć w wodzie lub winie.

Standardowe dawki:

• 3-15 dziennie suszonego korzenia, po utracie krwi, ciężkim porodzie do 30 g
• Nalewka trzy razy dziennie po 1-2 ml (1;2, 60%), na winie bądź ocet 1-2 łyżki
• Silne dolegliwości miesiączkowe lub menopauzy 4-6 ml nalewki bądź czubata łyżeczka na szklankę wody, gotowana 20 minut do trzech razy dziennie.

Herbatka z dzięgla chińskiego  

Tradycyjnie suchy korzeń moczy się pół godziny w zimniej wodzie. Po czym gotuje 20-30 minut na małym ogniu i i przecedza. Ze zmielonego korzenia: 1-2 łyżeczki zalać wrzątkiem, zaparzać pod przykryciem pół godziny. Stosuje się 2-3 razy dziennie. Najczęściej łączy się z innymi ziołami np. lukrecją, ashwagandhą, cynamonem,  rehmanią, piwonią białą, oshą.

Napój energetyzujący

• 3 plasterki  dzięgla chińskiego
• 8 suszonych daktyli
• łyżeczka żurawiny

Opłukane składniki zalać w garnku 2 szklankami wody i doprowadzić do wrzenia. Gotować na średnim ogniu 10 minut. Zmniejszyć ogień do minimum i podgrzewać około 20 minut, do momentu aż ilość wody zmniejszy się o połowę. Działa krwiotwórczo, dodaje energii u osób osłabionych, z niedoborem krwi.

Dzięgiel rzeczywiście dodaje energii i rozgrzewa. Można dosłownie poczuć jak „porusza krew”.  Osobiście stosuję wzbogacając zimowe potrawy, kiedy potrzebuję rozgrzania i zastrzyku energii. Zdecydowanie rozprasza stagnacje, zastój energetyczny, odczuwany jako wyczerpanie, przeciążenie, wypalenie, osłabienie, niemoc. Przed dodaniem do garnka z zupą moczę 15-20 minut w czerwonym winie.

Dobrej jakości korzeń jest pachnący, wilgotny, oleisty, biało-żółty. O większym przekroju jest bardziej słodki, odżywczy.   Suchy, pozbawiony olejków, zielonkawo-brązowawy nie ma wartości.

Leczniczo najlepiej działa w większych dawkach.  Przeciwskazania: skaza krwotoczna, stosowanie leków przeciwzakrzepowych, przewlekła biegunka.