Elektuaria, lektwarze dawne lekarstwa palce lizać

Elektuaria po staropolsku zwane lektwarzami to najsmaczniejsze w historii lekarstwa, dziś nieco zapomniane. Sporządzało się je mieszając sproszkowane zioła z miodem, melasą, słodkimi syropami. Wyrabiało z nich pastę, małe słodkie kulki, powidełka. Nazwa pochodzi od łacińskiego Electuarium, z greki ekleíkton i oznacza lekarstwo do lizania.

W średniowiecznej Europie elektuaria były w powszechnym użyciu. Przyrządzali je aptekarze, medycy, zielarze, panny apteczkowe we dworach i gospodynie do użytku domowego. Stosowano na kaszel, przeziębienie, wzmocnienie, niestrawność, zaparcia, dziecięce lęki i pospolite dolegliwości.

Elektuaria, lektwarze

Początki sięgają starożytnej medycyny arabskiej.  W X w. Maswijah al-Marindi  stworzył klejnot-elektuarium. Egzotyczna mieszanka zawierała całą gamę składników ziołowych, miód i na pył starte szafiry, szmaragdy, bursztyn, perły, kość słoniową, piżmo. Mieszanka zdobyła dużą popularność w średniowieczu, była jedną z pierwszych receptur farmakopei wydrukowaną w Wenecji w roku 1471.

Elektuaria były popularne do prawie XX wieku, w średniowieczu zaś stanowiły większość lekarstw aptecznych. Z czasem lista składników ewoluowała, zioła dopasowywano do sezonów i rodzaju chorób.  Po wielu latach skuteczności zostały wyparte przez nowoczesne środki farmakologiczne.

Zapomniane elektuaria wracają do łask. Są doskonałym, prostym lekarstwem, które można przygotować w kilka minut. Wyśmienite w smaku, sprawią, że najbardziej gorzkie zioła będą smakować. Miękka konsystencja jest dogodną formą podawania ziół  dla dzieci i osób w podeszłym wieku. Słodki smak również jest potrzebny. Odbudowuje tkanki i odżywia, koi umysł, emocje, wzmacnia, tonizuje organizm.

Chociaż są znacznie mniej znane niż niegdyś, nadal są doskonałym, prostym lekiem ziołowym, który można przygotować w domu w ciągu kilku minut. Pomocne w sezonie przeziębień i grypy, oraz w powszechnych dolegliwości.

Elektuaria przygotowuje się głównie z suszonych ziół. Wilgoć w świeżych roślinach znacznie skraca termin przydatność do spożycia. Wymieszany susz trzeba  rozdrobnić na proszek w moździerzu. Mieszankę umieścić w słoiku bądź miseczce i mieszając dolewać powoli miód do uzyskania pożądanego smaku i konsystencji.

Miękkie w formie powidełek można dodawać do wody, napojów, zlizywać z łyżeczki. Z twardszych zwykle robi się niewielkie, słodkie kulki, które dzieci mogą popić płynem. Zamknięte w słoiku miękkie elektuaria przechowuje się w lodówce 6-12 miesięcy.

Przykładowe przepisy

Electuarium na przeziębienie 
Wysterylizowany, suchy słoik napełnić w 1/4 – 1/3 mieszanką sproszkowanych w równych ilościach szałwii, rumianku i rozmarynu. Zalać płynnym miodem starannie wymieszać, by usunąć pęcherzyki powietrza. Wstawić na 2 tygodnie do kuchennej szafki. Po zmacerowania przełożyć do lodówki. Przy pierwszych symptomach przeziębienia zażywa się łyżeczkę mikstury co 2 godziny. Świetnie smakuje dodany do gorącej herbaty. Wspiera trawienie, odporność i poprawia nastrój.

Ból gardła 
Sproszkowany korzeń prawoślazu, liść mięty pieprzowej, szałwii, i goździków. Dodać taką samą ilość miodu by uzyskać gęstą pastę. Uformować małe kuleczki do ssania, które  świetnie się sprawdzają w łagodzeniu bólu gardła. Dla dzieci warto obtoczyć zmielonymi wiórkami kokosowymi.  Do lizania łyżka miodu z przyprawami – przepis.

Wzbogacone złote mleko 
Przepis tutaj

Infekcje dróg oddechowych, oskrzeli, płuc 
Imbir, cynamon, dzika róża, czarny bez, dziewanna, kurkuma, kardamon, święta bazylia, miodunka, lukrecja, prawoślaz.

Na poprawę trawienia
Koper włoski, kumin, anyżek, imbir, kora wiązu czerwonego, w zależności od rodzaju dolegliwości jest duży wybór ziół trawiennch o smaku gorzkim i aromatycznym. Dawniej je łączono częściej ze słodem jęczmiennym, niż miodem.

Wsparcie serca, układu nerwowego, bezsenność
Np. dzika róża, głóg, serdecznik, melisa, wrzos, pestki moreli, kozłek, lawenda, kocimiętka, męczennica, rumianek, kakao, wanilia, lawenda, lobelia.

Odporność
Hibiskus, dzika róża, żurawina, aronia, pokrzywa, liść maliny, imbir, czarnuszka, jeżówka, skórki cytrusów oraz adaptogeny.

Ilość wariantów jest nieograniczona. Najważniejsze, by dobrać zioła do własnej konstytucji i rodzaju dolegliwości.