Niecierpki dla niecierpliwych, dobre dla skóry, włosów, relaksacji

Niecierpki [Impatiens] to bardzo niecierpliwe rośliny. Pod wpływem wiatru, delikatnego dotyku strąki nasienne natychmiast pękają, a nasionka się rozsypują na na kilka metrów.  Stąd botaniczna nazwa, od łacińskiego impătĭens czyli niezdolny do powstrzymania, niecierpliwy.

Pospolite nazwy niektórych językach oznaczają nie dotykaj mnie: touch-me-not (ang), non-mi-toccare (wł) ne-me-touchez-pas (fr), noli-me-tangere (łac). Wszystkie o podobnych właściwościach. Niecierpki mają za sobą długą historię stosowania w zielarstwie, głównie jako środek łagodzący napięcia psychiczne i podrażnienia skóry.

Gatunki niecierpków

Niecierpki to jednoroczne lub wieloletnie rośliny z rodzaju niecierpkowatych, należące do rzędu wrzosowców. Na świecie jest ich ponad tysiąc gatunków, rosną głównie w strefach subtropikalnych.

Impatiens balsamina

W Polsce dziko występuje kilka: niecierpek pospolity, gruczołowaty (himalajski), drobnokwiatowy, pomarańczowy. Liczne gatunki uprawiane są w ogrodach jako rośliny dekoracyjne.

Dziko rosnące niecierpki lubią miejsca wilgotne, lekko zacienione. Spotykane w wilgotnych lasach, na terenach bagiennych, wzdłuż brzegów rzek, jezior, rowów, potoków. Często wyrastają obok toksycznego bluszczu, na którego stanowią odtrutkę. Trzeba zmiażdżyć ziele, puszczony sok wetrzeć w miejsce oparzenia, zostawić okład na skórze. Podobnie łagodzą bąble i pieczenie po bliskim spotkaniu z pokrzywą.

Niecierpki charakteryzują mięsiste, soczyste płożące lub wzniesione pędy z ząbkowanymi i lancetowatymi listkami. Wytwarzają różnokolorowe kwiaty o różyczkowatym kształcie, gdzie jeden z pięciu płatków jest większy od pozostałych. Ich liście po zanurzeniu w wodzie wydają się srebrzyste.

W tradycyjnym zielarstwie

Świeży sok z listków i pędów stosowano do łagodzenia świądu i podrażnień skóry. Północnoamerykańscy Indianie używali na ukąszenia węży,  owrzodzenia, rany, pokrzywki, brodawki.

Medycyna wschodnia wykorzystuje niecierpek balsamina i gatunki azjatyckie w leczeniu obrzęków, reumatyzmu, rwy kulszowej, napięć mięśni, sztywności karku, ostrych bólach z przykurczem, lumbago, przepuklinie kręgosłupa, w schorzeniach ginekologicznych, dla zrelaksowania i trudnościach z zasypianiem.

Profil energetyczny
Smak: gorzki, cierpki
Energetyka: chłodzi, reguluje nawilżenie: nawilża lub odprowadza nadmiar płynów
Tkanki: serce, nerki, wątroba, jelito cienkie, układ krążenia, skóra
Działanie: rozprasza zastój Qi, porusza płyny, usuwa toksyczne gorąco

TCM stosuje niecierpki przy wzorcu nierównowagi zwanym „letnim upałem”. Główne objawy: wyczerpanie, gorączka, obfite poty, oparzenia słoneczne, skrajne pragnienie, wyczerpanie, drażliwość, biegunki, udar cieplny. Rośliny usuwają nadmiar żywiołu ognia z serca, układu krążenia i jelita cienkiego.

Wewnętrznie napary przy gorączce, przegrzaniu tkanek, skurczach żołądka i w obrębie miednicy, „gorącej wątrobie”, słabym oddawaniu moczu, żółtaczce, bólach i obrzękach. Zewnętrznie jako środek łagodzący stany zapalne, świąd, ból, podrażniania skóry i grzybice paznokci.

Niecierpki dla niecierpliwych

Na głębszym poziomie niecierpki schładzają ognisty temperament. Łagodzą nadmierne napięcie psychiczne i fizyczne w tkankach, drażliwość, impulsywność, gwałtowność i nadmierny pośpiech.

Esencje kwiatowe są idealne dla osób niecierpliwych, nie tolerujących wolniejszego rytmu, przejawiają trudności w dostosowaniu się do osób wolniejszych, flegmatycznych. Nie są w stanie zapanować nad własnym wewnętrznym rytmem i emocjami. W kontaktach międzyludzkich przejawiają brak samokontroli, taktu, dyplomacji, subtelności.

Niecierpki gruczołowate, himalajskie.

Są szybkie w myśleniu i działaniu, do tego stopnia, że ludzie wolniejsi wyprowadzają ich z równowagi. Lepiej sobie radzą pracując w samotności, mają słabe zdolności interpersonalne, źle sobie radzą w pracy zespołowej, kontaktach z klientami. Brakuje im samokontroli,  mówią co myślą, bez przebierania w słowach. To gorąco w emocjach ma wpływ na fizjologię, gdzie przyspieszeniu ulegają wszystkie funkcje.

Niecierpki, zwłaszcza esencje kwiatowe pomagają spowolnić rytm, złagodzić pośpiech, dynamiczną sztywność, nerwowość, niepokój, napięcie psychiczne i w fizycznych tkankach. Wzmocnią cierpliwość, empatię i tolerancję dla innych.

Co mówi nauka?

Niecierpki zawierają olejki eteryczne, liczne kwasy organiczne, żywice, substancje przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, w tym fitoncyd  2-metoksy-naftochinon.

Działanie: przeciwzapalne, przeciwbólowe [1], rozkurczowe, moczopędne, odtruwające, wymiotne, antyhistaminowe, łagodzące stres. Niektóre gatunki hamują autoagresję immunologiczną, regulują ciśnienie krwi. Chronią miąższ wątroby, serce, naczynia krwionośne i nerki. Pomagają się pozbyć toksyn, nadmiaru wody i soli. Łagodzą stres i bezsenność.

Zewnętrznie stosuje się na rany, podrażnienia skórne, wysypki, pokrzywki, trądzik, wypryski, ukąszenia, świąd, grzybice, łuszczycę, egzemę, AZS.

Zielarskie zastosowania

Surowcem zielarskim są korzenie i części naziemne w okresie kwitnienia. Zerowane pędy bardzo szybko więdną, trzeba je natychmiast wykorzystać lub ususzyć. Przy podrażnieniu, oparzeniu, zranieniu w plenerze, zerwane listki i pędy zmiażdżyć w dłoniach, posmarować sokiem bolący obszar i nałożyć z ziela „opatrunek”.

niecierpek drobnokwiatowy

Łyżkę świeżego ziela bądź suszu zalać szklanką wrzącej wody lub mleka. Zaparzać pół godziny pod przykryciem i przecedzić. Stosuje się 2 razy dziennie szklankę naparu przy zatruciach, alergiach, gorączce, przegrzaniu, irytacji, nerwowości.  Mocniejszy napar jest dobry do płukania włosów, przemywania skóry, okładów podrażnionych, piekących, zmęczonych oczu.

Nalewka

Ziele niecierpka zalać 45% ciepłą wódką w stosunku 1:3. Macerować 2 tygodnie codziennie wstrząsając i przecedzić. Stosuje się zewnętrznie do przemywania skóry.

Kostki lodowe
Szklankę rozdrobnionego ziela zalać 2 szklankami wody. Gotować na małym ogniu do wyparowania połowy płynu. Wystudzić, przecedzić i przelać do foremek na lód. Lodowe kostki stosuje się na podrażnione ocz Kostki stosuje się na podrażniania skóry i pod oczy. Rozmrożone stosuje się do użytku wewnętrznego.

Olejek
Części naziemne niecierpka pokroić, skropić spirytusem, zalać oliwą oliwek lub olejem kokosowym. Podgrzewać w kąpieli wodnej godzinę, do momentu aż tłuszcz nabierze jasnozielonej barwy.  Odstawić na dobę, przecedzić i przelać do butelki. Olejek stosuje się na  skórę i do olejowania włosów. Likwiduje zmiany chorobowe, świąd i wzmacnia cebulki włosów.

Esencja kwiatowa z niecierpka

Esencje kwiatowe tak jak środki homeopatyczne, są bezpieczne dla każdego. Wszystkie robi się w ten sam sposób. W słoneczny poranek zbiera kwiaty pełnym rozkwicie do miseczki z wodą źródlaną. Delikatnie umieszcza by pływały po powierzchni.

Naczynie stawia się w spokojnym miejscu, z dala od zgiełku, by obejmowały je promienie słoneczne dla utrwalenia informacji energetycznej. Po kilku godzinach delikatnie się filtruję. Naenergetyzowaną wodę miesza w równej częścią wódki lub brandy. Jest to „esencja macierzysta”, którą będziemy rozcieńczyć.

60 ml butelkę napełnić wodą źródlaną i alkoholem w proporcji 1:1. Dodać 10 kropli esencji macierzystej. Kolejno 15 ml butelkę napełnić wodą źródlaną i alkoholem w proporcji 1:1. Dodać 1 kroplę roztworu z butelki 60 ml. Z niej używa się po kilka kropli by doświadczyć działania medycyny wibracyjnej na poziomie energetycznym.