Oman wielki – tradycyjne zielarskie receptury i zastosowania

Oman wielki jest rośliną wielkiej mocy uzdrawiania. Nie każdy lubi jego zaskakująco ostry smak, woli zioła łagodniejsze. Ja polubiłam herbatki z omanem, chociaż początkowo ta ostrość mnie drażniła.  Jeśli przełamiemy niechęć, jest szansa się z nim zaprzyjaźnić by czerpać lecznicze korzyści.

Aromatyczny korzeń jest jednym z najlepszych środków na schorzenia dróg oddechowych. Łagodzi ostre infekcje, jednocześnie regeneruje tkankę płucną, osłabioną na chronicznymi bądź częstymi stanami zapalnymi. W chłodnych zimowych miesiącach zapewnia ciepło, jak słońce ogrzewa od wewnątrz ciało i umysł.

Oman wielki

Oman wielki [Inula helenium] jest pełną wdzięku, wysoką rośliną spokrewnioną ze słonecznikiem, co widać na pierwszy rzut oka. Równie dostojny, z podobnymi wesołymi, żółtymi kwiatami, osiąga wysokość ponad 2 metry. Nazwę botaniczną zawdzięcza pięknej Helenie Trojańskiej. Według legend wyrastał w miejscach, gdzie spadały jej łzy.

Dla dekoracyjnych kwiatów jest chętnie uprawiany w ogrodach. Zdziczały rośnie przy wiejskich zabudowaniach, płotach, ogrodach na wilgotnych pastwiskach, w nadrzecznych zaroślach.

Surowcem zielarskim jest pozyskiwany jesienią co najmniej dwuletni korzeń omanu, liście i kwiaty. Po zebraniu bogate w olejki lotne korzenie należy dobrze oczyścić, pokroić na kawałki i ususzyć. Świeży wykorzystać do nalewek. Ładnie ususzony korzeń omanu dostępny w naszym sklepiku Tutaj.

W tradycyjnym zielarstwie

Wieki temu Awicenna pisał: „Inula helenium, który Grecy nazywają elenio, ma dwie właściwości. Po pierwsze: umacnia to, co w człowieku nazywa się precòrdia, czyli dół żołądka, płuca i wszystko co serce otacza. Wyciąg winny – enulat, oczyszcza klatkę piersiową, a przyjmowany z miodem wzmacnia i pociesza serce.
Po drugie: razem z sokiem z ruty jest dobry dla cierpiących na przepuklinę. Prócz tego oman działa na żołądek pełen szkodliwych humorów, uwalnia z niedrożności wątrobę i śledzionę, pomaga na wszelakie cierpienia i bóle z zimna, obrzęki i poruszenia od nadmiaru powietrza.”

Rzymianie cenili działanie rośliny dla ciała i ducha. Oman nazywali kwiatem radości, a stara łacińska sentencja brzmi: Enula campana reddit praecordia sana czyli oman będzie podtrzymywać ducha.  Również polska tradycja szczególną mocą obdarzyła roślinę, o czym świadczą nazwy gwarowe: korzeń bolączkowy, wielkie zioło.

Profil energetyczny
Smak: aromatyczny, gorzki, ostry, cierpki,
Energetyka: sucha, ciepła,
Tkanki: płuca, śledziona, żołądek, wątroba, jelito grube,
Działanie: działa na wilgoć i zimno w tkankach, stagnację, atrofię, depresję, usuwa flegmę

Korzeń omanu charakteryzuje aromatyczny silny ostry smak, z nutą goryczy i cierpkości. Ta ostrość ma tendencję do dominowania innych smaków, taką ma moc. Gorzki smak wskazuje na działanie osuszające, cierpki rozluźnia. Ogólnie stosuje się jako środek rozgrzewający, stymulujący, wprawiający w ruch, o działaniu ściągającym, osuszającym, wykrztuśnym.

Niezależnie czy to śluz w płucach, katar żołądka, zaflegmienie jelit, zatrzymywanie płynów, powolne trawienie, przedłużający się stan podgorączkowy, czy opóźniająca miesiączka – oman będzie odpowiednim ziołem.

Wzorce nierównowagi

Generalnie oman jest ciepłym środkiem wykrztuśnym do usuwania zastałego śluzu. Dobrze się sprawdza w niewydolności oddechowej, kiedy nie można głęboko odetchnąć, odkaszlnąć, by odkrztusić zalegającą flegmę. Nie tylko rozpuszcza zastałą flegmę , ale znieczula ból w klatce piersiowej i łagodzi łaskotanie w gardle.Pomaga przy zimnym, wilgotnym, bezproduktywnym kaszlu z trudnością wydalenia flegmy. Ponieważ rozgrzewa i stymuluje ma działanie napotne, przeciwgorączkowe szczególnie przy kaszlu i zimnych dreszczach.  Jest doskonałym środkiem dla osób u których zaczyna się rozwijać astma. Cierpkość łagodzi skurcze i napięcie, ułatwia głębiej, pełniej oddychać.

Korzeń omanu jest doskonałym prebiotykiem. Stymuluje apetyt, poprawia pracę całego przewodu pokarmowego i układu moczowego. Rozprasza wilgotną stagnację  w układzie trawiennym, skutkującą uczuciem ciężkości po posiłkach, spowolnionym metabolizmem. Pośrednio wpływa na układ sercowo naczyniowy, przez ostrość która rozgrzewa ciało i stymuluje krążenie. Pomaga, gdy brakuje życiowej energii.

Na głębszym poziomie jego rozgrzewająca natura podnosi na duchu. Pomaga w smutku, samotności, przy poczuciu straty i tęsknoty za domem. Przy depresyjnym ciężarze emocjonalnym rozjaśnia umysł, przynosi optymizm ze swoją radosną energią słońca.

W medycynie współczesnej

Działanie: przeciwzapalne, rozkurczowe, wykrztuśne, bakteriobójcze, przeciwgruźlicze, przeciwalergiczne, żółciopędne, żółciotwórcze, moczopędne, przeciwcukrzycowe, przeciwnowotworowe, lekko uspokajające, przeciwdepresyjne.

Korzeń omanu stymuluje układ nerwowy, trawienny, korę nadnerczy, poprawia metabolizm wątroby, moduluje odporność. Hamuje rozwój grzybów, bakterii, wirusów i pierwotniaków.

Zastosowania:

• Infekcje wirusowe, bakteryjne,, grzybicze,  pasożytnicze.
• Choroby dróg oddechowych. Spastyczny kaszel nasilający się w nocy, zielony lub żółty śluz, trudność w złapaniu oddechu. Ostre infekcje, duszności, zapalenie opłucnej, krtani, zatok, astma. krztusiec.
• Nieżyty żołądka i jelit, schorzeniach wątroby i dróg żółciowych, zapalenie nerek i dróg moczowych. Zaburzenia metabolizmu tłuszczów, cukrów, słabe ukrwienie narządów trawiennych
• Zewnętrznie do przemywania przy stanach zapalnych skóry, egzemie, ranach oraz płukanek jamy ustnej i gardła.

Medycyna chińska stosuje kwiat omanu stosuje się przy astmie, zapaleniu oskrzeli. Badania potwierdziły działanie przeciwalergiczne, stymulujące układ nerwowy, trawienny, korę nadnerczy i regulujące system odpornościowy [1].

Receptury zielarskie

Herbatka z omanu 
1-2 rozdrobnionego korzenia zalać szklanką wrzątku. Odstawić pod przykryciem 20 minut przecedzić. Przy kaszlu i chorobach dróg oddechowych popija się łykami ciepły napar cały dzień. Można połączyć z imbirem, podbiałem, anyżkiem.

Odwar z korzenia 
½ łyżki rozdrobnionego korzenia zalać szklanką ciepłej wody. Ogrzewać do wrzenia pod przykryciem. Pogotować 5 minut, zaparzać kwadrans pod przykryciem. Po przecedzeniu pije się ½ szklanki 2 razy dziennie. Wskazania:  niestrawność, uczucie pełności, wzdęcia, nudności, wymioty, zatrucia, bóle brzucha. Przy dolegliwościach wątroby łączy się z dziurawcem, krwawnikiem, kocanką, rzepikiem. Kandyzowany korzeń omanu można żuć dla ułatwienia trawienia i odświeżenia oddechu.

Syrop wykrztuśny 
Wymieszać w równych ilościach korzeń omanu, biedrzeńca, liść podbiału, nasiona kopru włoskiego. 40 g mieszanki zalać 500 ml wrzątku, odstawić pod przykryciem na 12 godzin. Po przecedzeniu do naparu wsypać pół szklanki cukru. Ogrzewać na wolnym ogniu do wrzenia. Stosuje się po łyżce 3-4 razy dziennie, dzieci łyżeczkę.

Nalewka
Rozdrobniony korzeń zalać alkoholem 40-60% w stosunku 1:10. Ostawić na 2 tygodnie. Odcedzić przez kilkakrotnie złożoną gazę starannie odciskając surowiec. Stosuje się 3 razy dziennie po 15-20 kropli rozcieńczonych w 100 ml wody.

Winko na migreny
50 g świeżego lub suszonego ziela omanu z korzeniami zalać litrem wina. Przyjmuje się  po l łyżce przed i po posiłkach jedynie do czasu polepszenia lub wyzdrowienia. /św. Hildegarda/

Mieszanka poprawiająca florę bakteryjną

Wymieszać korzenie: w częściach mniszka i łopianu, dwóch omanu i jedną prawoślazu. Łyżkę mieszanki zalać w garnku szklanką wody. Gotować pod przykryciem około 40 minut, aż objętość wody zmniejszy się o połowę. Wywar ma mocny aromatyczny zapach i ostry smak, można dosłodzić miodem.

Dla kobiet
Oman jest przypisany planecie Wenus. Nosi jej sygnaturę i leczy typowe dolegliwości. Wenus w ciele jest energią witalną, energią przodków, która ma swoje miejsce w nerkach. Łyżeczkę rozdrobnionego korzenia zalać szklanką wrzątku, gotować 15 minut na małym ogniu, naciągać 4 godziny. Pije się łyżkę 3-4 razy dziennie. Zapobiega przedwczesnym porodom,  stosuje się przy bolesnych, nieregularnych miesiączkach. Można połączyć z krwawnikiem i prawoślazem.

Endometrioza
W równych częściach wymieszać korzeń omanu, korę kaliny i wierzby.  2 łyżki mieszanki gotować w 500 ml wody 5 minut.  Pije się po 2/3 szklanki odwaru rano i wieczorem.