Pasternak – zapomniane warzywo, idealne na chłodny sezon

Pasternak [Pastinaca sativa], od tysięcy lat był cenionym warzywem w kuchniach niemal wszystkich kultur świata.

Jest warzywem, które łatwo pomylić z blisko spokrewnioną pietruszką. Ma długie bulwiaste korzenie kremowej barwy i słodki, lekko orzechowy smak. Pasternak odróżnimy od pietruszki po mniej intensywnym , słodszym smaku i cechach zewnętrznych.
Liście pasternaku są dużo jaśniejsze od naci pietruszki, od spodu pokryte włoskami. Na szczycie korzenia dookoła miejsca skąd wyrastają łodyżki jest ciemne wgłębienie w kształcie okręgu.

Zalety pasternaku

Przed erą ziemniaków pasternak był najczęściej uprawianym warzywem na ziemiach polskich. Ma długi okres wegetacji, jest łatwy w uprawie, długo się przechowuje nawet w trudnych warunkach. Warzywo ma niepowtarzalny smak, jest bardzo pożywne i cechuje się wieloma korzyściami dla zdrowia.

Wśród warzyw korzeniowych odznacza się największą wartością odżywczą przy stosunkowo niskiej kaloryczności

• Jest źródłem białka, tłuszczów, olejków eterycznych i cukrów w postaci skrobi omanu – inuliny
• Bogatym źródłem witaminy C, K  z grupy B m.in kwasu foliowego
• Zawiera sporo mikroelementów jak magnez, fosfor, cynk, żelazo

Inulina jest wielocukrem o prozdrowotnych właściwościach. Zbudowana z cząsteczek fruktozy, ale w  przewodzie pokarmowym nie jesteśmy w stanie jej strawić. Dlatego nie podnosi cukru we krwi.  Mimo wysokiej zawartości skrobi i cukrów jest niskokaloryczny 75 kcal na 100 g.

Pasternak jest wskazany dla osób:

• z chorobami autoimmunologicznymi, cukrzycą, nowotworami
• przy problemach z jelitami, metabolicznych
• dla osób stosujących dietę ketogeniczną, odchudzających się
• oraz wszystkich, którzy chcą ograniczyć cukier

Według ajurwedy pasternak jest idealnym warzywem na jesień i zimę. Ciepła natura sprzyja metabolizmowi, gorycz rozprasza płyny, usuwa nadmiar wilgoci z ciała a energia uziemiająca uspokaja vata dosha.  Ma dobry wpływ na żołądek, wątrobę i śledzionę.

Pasternak obniża ciśnienie krwi, działa przeciwbólowo, uspokajająco przeciwreumatycznie i moczopędnie. Pobudza trawienie i odtruwa organizm. Pasternak łagodzi skurcze mięśni, dotyczy to ataków kolki wątrobowej i nerkowej.

Dawniej podgrzewano pasternak w winie i podawano jako lek na przeziębienie. Starty korzeń stosowano w leczeniu bielactwa.

Pasternak w kuchni

Korzeń pasternaku nie ma tak specyficznego aromatu jak pietruszka, dzięki czemu może być używany jako samodzielne danie, z powodzeniem zastępuje ziemianki. Można go serwować na wiele sposobów.

• Na surowo dodawać do surówek, sałatek
• Smażyć, piec, dusić, gotować
• Dodawać do zup, bulionów, sosów, duszonych potraw,
• Robić frytki, zapiekanki purée, placki „ziemniaczane”
• Świeżą i suszoną natkę dodawać do wywarów

Przepisy z pasternaku

Figa z makiem z pasternakiem to nie tylko znane porzekadło. Ponoć była naprawdę serwowana jako wigilijna potrawa przed 300 laty. Niestety nie zachowały się przepisy.

Purée z pasternaku

Świetny zamiennik ziemniaków, dobrze komponuje się z rybami.

• Kilogram pasternaku obieramy, kroimy na mniejsze kawałki.
• Gotujemy do miękkości w osolonej, lekko posłodzonej wodzie.
• Odcedzamy
• Miksujemy na gładkie purée, dodając w trakcie  ¼ szklanki tłustej śmietany
• Doprawiamy solą, gałką muszkatołową i świeżo zmielonym pieprzem.
• Zamiast gałki, można dodać nieco otartej skórki z limonki jeśli ma być z daniem rybnym

Surówka z pasternaku

• 4 korzenie pasternaku cienko obieramy
• Ścieramy na tarce o grubych oczkach.
• Skrapiamy sokiem z cytryny
• 2 twarde jabłka ścieramy na tarce
• Łączymy z pasternakiem i mieszamy.
• Można polać syropem z agawy, dodać orzechy, rodzynki, suszoną żurawinę
• Lub w wersji wytrawnej połączyć z ziołami

Nisko-węglowodanowe frytki z pasternaku
Przepis Tutaj

Rumiane krążki

• 3-4 korzenie szorujemy pod bieżącą wodą
• Starannie osuszamy
• Kroimy w plastry o grubości ok 0,5 cm
• Na patelni rozgrzewamy tłuszcz
• Smażymy na chrupiąco z obydwu stron plastry pasternaku
• Doprawiamy do smaku

Pasują do mięs, drobiu, ryb lub samodzielna przekąska.