Węch niedoceniany, bardzo ważny zmysł i utrata węchu

Węch jest najstarszym, bardzo ważnym, pierwotnym zmysłem. Najbardziej niedoceniany w naszej kulturze zdominowanej przez bodźce wzrokowe i dźwiękowe.

Ma ogromny wpływ na samopoczucie, nastrój, emocje i reakcje fizjologiczne. Już tysiące lat temu zaobserwowano, że pewne zapachy pobudzają, inne niosą ukojenie.

Dziś wiadomo, że istnieje silna pamięć węchowa, a nos jest kluczowym kanałem dla mózgu. Badania z ostatnich lat każą przypuszczać, że obok oddechu i odżywiania, węch może być najważniejszą funkcją życiową człowieka.

Nos wie

Węch jest najbardziej prymitywnym zmysłem, powiązanym z ewolucyjnie najstarszym układem limbicznym. Przez opuszkę węchową połączony bezpośrednio z ośrodkami emocjonalnymi w mózgu. Nawet bakterie rozwinęły węch, bez wzroku i słuchu wykrywają substancje chemiczne w wodzie i powietrzu. Większość zwierząt przy pomocy nosa znajduje partnera, wodę i pożywienie, nawet się porozumiewa.

Ponoć człowiek potrafi rozróżnić bilion zapachów [1]. Węch pozwala zdobyć istotne informacje z otoczenia, ostrzec przed zagrożeniem. Wpływa na wszystkie obszary życia, w tym wybór partnera, pokarmu, higienę, nawet decyzje zakupowe.

Nasz układ węchowy ma potężny wpływ wszystkie ośrodki mózgu i układ nerwowy. Odpowiada za koncentrację, apetyt, trawienie,  odpowiada za trawienie, motorykę, pamięć, uczenie, emocje i sprawność seksualną. [2]. Zapachy to jedna piąta wrażeń, które odbieramy w naszym życiu!

Węch jest bardzo ważnym zmysłem w interakcjach społecznych. Okazuje się, że potrafimy trafnie rozpoznać jednostki chcące dominować, dzieci nawet osobowości neurotyczne [3]. Nos wie!

Węch potrafi wykryć niebezpieczeństwo, strach. Umożliwia rozróżnianie emocji pozytywnych emocji: szczęścia, radości, miłości [4].

Pamięć węchowa

Wśród wszystkich zmysłów węch jest najsilniej połączony z pamięcią. Zapamiętane zapachy natychmiast przenoszą emocjonalnie do odległych wspomnień. Przywołuje zapisy z pamięci wydarzeń i okoliczności, którym towarzyszył konkretny aromat. Woń pachnącej choinki, zapach zapach babcinych ciasteczek, szkolnej kredy, siana z beztroskich wakacji.

Nie da się go tak łatwo wytłumić jak bodźców dźwiękowych i wzrokowych. Zapamiętane obrazy wymazują się z pamięci dość szybko, aromaty towarzyszące emocjonalnym wydarzeniom będą z nami zawsze. Zapachy uruchamiając odległe wspomnienia mogą wywołać radość, nostalgię, zakłopotanie lub rozdrapywać dawno zabliźnione rany. Są niczym skrzynia pełna starych pamiątek, ze wspomnieniami pamięci długoterminowej.

Węch i emocje

Zapach błyskawicznie dociera do układu limbicznego,  ma ogromny wpływ na nastrój i emocje. Wzrok, słuch ani dotyk nie mają tak szybkiego dostępu do mózgu. Stąd dla zrelaksowania umysłu w salonach masażu rozpyla się olejki eteryczne albo pali kadzidełka.

Wzrokowo oceniamy czy nam coś się podoba czy nie. Inaczej jest w przypadku zapachu. Węch to zmysł czysto emocjonalny.  Miłe aromaty przywołują radość, nieprzyjemne, nawet subiektywnie wywołują irytacje, agresję. Wrażenia na zapachy są cechą indywidualną. Świat każdego człowieka pachnie inaczej.  Obiektywnie ładny zapach perfum byłego partnera może wywołać negatywne uczucia i emocje.

Zapach ma wpływ postrzeganie kolorów [5] i  percepcję czasu. Np. aromat kawy go skraca, a zapach pudru niemowlęcego wydłuża. Przyjemne zapachy w sklepach wydłużają czas przebywania w nich klientów, a tym samym zakupów.

Wszyscy mamy lepszy węch, niż nam się wydaje. Za pomocą nosa nieświadomie potrafimy rozpoznawać stany emocjonalne i fizyczne. Niemowlęta rozpoznają matkę po zapachu. U mężczyzn wzrasta poziom testosteronu, po wąchaniu koszulki noszonej przez kobietę w czasie owulacji.

Obszar mózgu odpowiedzialny za węch i smak, jest częścią naszych emocji, reakcji, osobowości.

Utrata węchu

Naukowo powiązano zaburzenia zmysłu węchu z obniżoną jakością życia, depresją, chorobami neurodegeneracyjnymi, zaburzeniami trawienia, otyłością. Percepcja zapachu jest ściśle związana ze zmysłem smaku, tracąc węch nie możemy w pełni smakować posiłków.

Kiedy nos jest zapchany, nie czujemy aromatu, ale i jedzenie smakuje nijako. Wszelkie problemy laryngologiczne, ostre i przewlekłe stany zapalne okolic nosa i zatok mogą zaburzać węch.

O prawidłowym funkcjonowaniu receptorów węchu decyduje polipeptyd, główne białko cynkowe w obecne w ślinie. Niedobór cynku poważnie ogranicza, lub może prowadzić do całkowitej jego utraty.

Utrata węchu może być spowodowana suchością lub uszkodzeniami błon śluzowych po infekcjach dróg oddechowych. Ziołowe inhalacje z sodą oczyszczoną i solą przyspieszą jego regenerację.

Treningi treningi węchu stymulują stymulują receptory węchowe do odbudowy połączeń nerwowych. Naukowo wykazano, że pomagają odzyskać utracony zmysł. To nie lekarstwo, raczej pomocne narzędzie fizjoterapeutyczne.

Na początku wystarczy zestaw czterech intensywnych zapachów z szafki kuchennej bądź olejków eterycznych. Dzika róża, cytryna, eukaliptus i goździki. Trening powinien odbywać się 2 razy dziennie. Należy 10 sekund intensywnie wdychać każdy zapach, z  krótką półminutową przerwą.

Co mówi medycyna tradycyjna?

Węch jest rządzony przez żywioł ziemi, a narządem zmysłu zależnym od płuc jest nos. Utrata węchu pokazuje, że czas zająć się płucami. Ponieważ zapach jest związany z elementem ziemi, zarówno biegunki, jak i zaparcia negatywnie wpływają na zdolność odczuwania zapachu. Nadmiar żywiołu ziemi może utrudniać wąchanie, niedobór – osłabiać struktury odpowiedzialne za węch.

Wg Ajurwedy niewłaściwie używanie zmysłów prowadzi do zaburzeń i chorób. Szkodzi nadmierne narażanie się na nieprzyjemne lub silne zapachy chemiczne. Warto otaczać się miłą wonią kwiatów, lasu, natury, olejków eterycznych. Należy dbać o nawilżenie błon śluzowych, chronić je przed wysuszeniem.

Nos jest organem zmysłu żywiołu ziemi, a odbytnica działania, toteż biegunki i zaparcia będą negatywnie wpływać. Nadmiar żywiołu ziemi może zmniejszać odczuwanie zapachu, niedobór osłabiać struktury odpowiedzialne za węch.

Skuteczne środki na utratę węchu

Wywar czosnkowy
Zmiażdżone 4-5 ząbków czosnku zalać szklanką wrzątku. Dodać szczyptę soli i gotować 2 minuty. Pije się gorące dwa razy dziennie. Pomaga w przywracaniu węchu.

Mikstura cytrynowa
Wycisnąć sok z cytryny do szklanki ciepłej wody. Dodać łyżeczkę miodu i pić dwa razy dziennie.

Zioła 
Imbir stymuluje kubki smakowe i wzmacnia zmysł węchu, pomocne jest żucie 1-2 razy dziennie. Ponadto herbatki z mięty i imbirowo-miętowe oraz wdychanie kminku koptyjskiego ajwainu. Przepis na napój oczyszczający płuca, nos i drogi oddechowe, pomaga przy utracie węchu TUTAJ.

Techniki nasaya
Płukanie nosa udrażnia zatoki, usuwa śluz i alergeny. Po zabiegu smaruje się wnętrza nozdrzy odrobiną oleju sezamowego, rycynowego lub masła ghee.