Wrzos relaksuje, wspomaga nerki i układ pokarmowy. Przepisy zielarskie

Wrzos jest symbolem przemijającego lata. Ta niewielka krzewinka o cudnych, fioletowych kwiatach wygląda najpiękniej jesienią.

Coraz rzadziej pojawia się na zrębach leśnych, polanach i piaszczystych nieużytkach. Rozległe wrzosowiska, które radowały oczy bajkowym fioletem i dały imię wrześniowi zanikają. Dla pszczół i drobnych amatorów nektaru, były ostatnim przed zimą, suto zastawionym stołem.

Dla Słowian wrzos musiał być wyjątkową rośliną skoro od niego nadali imię miesiącowi kojarzonemu z plonami i obfitością.  Z wrzosu wyrabiano miotły i lecznicze mikstury. Ciepłe napary z ziela zastępowały herbatę, której jeszcze nie znano.

Ze sposobu kwitnienia wyrokowano jaka będzie jesień i zima.  Obserwując czy kwiaty rozwijały się najpierw w dolnej, czy górnej części krzewinki. Gdy pierwsze pojawiają się kwiaty w dolnych partiach można spodziewać się długiej i ciepłej jesieni.  Mrozów dopiero w końcu stycznia i lutym.

Gdy wrzos z góry kwitnie, zima wcześnie przytnie /ludowe przysłowie/

Wrzos do dziś jest popularny na Wyspach Brytyjskich. Irlandczycy wywołują z jego pomocą duchy, Walijczycy dodają go do bukietów ślubnych, by przynosił szczęście a Szkoci wytykają nim sobie posłania. Nie bez powodu, bo olejki eteryczne zawarte w kwiatach wrzosu działają uspokajająco, relaksująco zapewniając zdrowy i spokojny sen.

W tradycyjnym zielarstwie

Współcześnie wrzos popadł w niełaskę, ale wciąż jest popularny na Wyspach Brytyjskich, w niektórych regionach jest nawet rośliną kultową. Irlandczycy wywołują z jego pomocą duchy, Walijczycy dodają do bukietów ślubnych, by przynosił szczęście, a Szkoci wytykają nim posłani. Nie bez powodu, bo olejki eteryczne zawarte w kwiatach relaksują, uspokajają, koją do snu i zapewniają spokojny wypoczynek.

W społecznościach mieszkających w zasięgu wrzosowisk, wszędzie tam, gdzie wrzos był dominującym gatunkiem krajobrazu, szeroko wykorzystywano jako środek leczniczy i surowiec do wyrobów miodów pitnych i piwa.

W zielarstwie najczęściej wykorzystywano na nerwy, w bezsenności, przy przeziębieniach, problemach z nerkami i pęcherzem moczowym. Kąpiel wrzosowa była tradycyjnym lekarstwem na bóle reumatyczne, herbatki stosowano przy zapaleniu stawów, dnie moczanowej i w leczeniu wszelkich stanów, w których zaburzona jest równowaga kwasowo-zasadowa. Mamy tu dobry przykład z „doktryny podpisów”, intuicyjnego uchwycenia działania rośliny w oparciu o jej siedlisko, bo przecież wrzos wybiera tylko kwaśne gleby.

Profil energetyczny
Smak: cierpki, aromatyczny,
Energetyka: rozgrzewa, osusza,
Tkanki: nerki, pęcherz moczowy, układ nerwowy,
Działanie: „porusza” płyny, rozprasza stagnację w układzie moczowym, nerkach i przewodzie pokarmowym.

Wrzos jest doskonałym środkiem poruszającym płyny, pomaga rozproszyć zastoje i poprawić wewnętrzny ich przepływ, wspiera nerki i eliminowanie toksyn, jednocześnie poprawia nastrój i rozjaśnia umysł. W działaniu moczopędnym nie chodzi tylko o efekt końcowy, czyli wydalenie moczu, ale głównie o przemieszczanie płynów, które blokuje stagnacja, i tutaj wrzos bardzo ładnie ją rozprasza, pomaga utrzymać płynność.

Wrzos działa w inny sposób niż moczopędne zioła, typu pokrzywa, mniszek czy nagietek, kieruje ruch płynów w górę, nadmiar odprowadza do pęcherza moczowego. Jest szczególnie pomocny, gdy płyny utkną w nogach, co osłabia serce i nawet gdy układ sercowo-naczyniowy jest w porządku, to mięsień sercowy musi ciężej pracować. Wówczas mogą pojawiać się dolegliwości serca na poziomie fizycznym albo emocjonalnym, w postaci bagnistej stagnacji, przygnębienia.

Właściwości lecznicze

Wrzos zwyczajny (Calluna vulgaris) jest karłowatym krzewem, od 50 centymetrów do ponad 1 metra wysokości, o drobnych, jajowatych liściach i, w zależności od składu chemicznego gleby, w różnych odcieniach fioletu, dzwonkowatych kwiatach. Wyrasta w różnych ekosystemach i warunkach klimatu, zawsze jednak na glebach kwaśnych, ubogich w azot. Pierwszy człon nazwy botanicznej wywodzi się od greckiego kalluno – „oczyszczać”, „szczotkować” i odzwierciedla tradycyjne zastosowanie do wyrobu mioteł, ale można go odnieść do przyjemnego, oczyszczającego smaku.

Działa przeciwzapalnie, antybakteryjnie, rozkurczowo, uspokajająco i moczopędne. Przetwory z wrzosu m.in:

• usprawniają trawienie, hamują rozwój bakterii w przewodzie pokarmowym
• odkażają drogi moczowe, oczyszczają krew z kwasu moczowego
• hamują stany zapalne
• pobudzają wydzielanie soków trawiennych
• likwidują dolegliwości układu pokarmowego, biegunki
• uspokajają, zapewniają spokojny sen
• oczyszczają regenerują skórę, pielęgnują włosy

Wrzos wspomaga leczenie:

• bezsenności, nerwic, depresji
• kamicy moczowej, dny moczanowej
• przeziębień, kaszlu
• reumatyzmu, artretyzmu

Wrzos  przepisy zielarskie 

Surowcem zielarskim są różowofioletowe, purpurowe, rzadziej białawe kwiaty i części naziemne. W początkowym okresie kwitnienia ścinamy górne części pędów, suszymy rozłożone cienką warstwą w ciepłym, przewiewnym miejscu. Wszystkie części naziemne są suche, w dotyku papierowe”, toteż suszenie zajmuje niewiele czasu.

Napar z kwiatu wrzosu
Łyżkę kwiatu zalewamy 1,5 szklanki wrzątku, zaparzamy pod przykryciem kwadrans. Po przecedzeniu pije się pół szklanki 1-3 razy dziennie.
– Przed jedzeniem w dolegliwościach przewodu pokarmowego. Nieżyty żołądka, jelit, biegunki. Choroby wątroby i dróg żółciowych. Zaburzenia przemiany materii
– Po jedzeniu jako środek moczopędny, przeciwzapalny
– Przed snem w bezsenności

Herbatka na kamicę nerkową i problemy trawienne
Łyżkę suszonych kwiatów zalewamy szklanką wody, gotujemy 3-5 minut. Stosuje się 3 lub 2 razy dziennie po 1/3 lub pół szklanki. Przy problemach trawiennych na pół godziny przed posiłkiem.

Napar oczyszczający krew
2 łyżki suszonych kwiatów parzymy w szklance wrzątku 10 minut. Pije się 2 razy dziennie. Kuracja trwa 1-4 tygodni. Napar oczyszcza krew z nadmiaru kwasu moczowego i toksyn. Stosuje się przy reumatyzmie, stanach zapalnych dróg moczowych, zmianach skórnych, trądziku, biegunkach.

Macerat wrzosowy

• 3 filiżanki kwiatu wrzosu rozgniatamy w moździerzu lub miażdżymy tłuczkiem.
• Zalewamy w słoiku dużym kubkiem bezwonnego oleju np. z migdałów.2
• Szczelnie zamykamy, wstrząsamy i odstawiamy na 2 tygodnie.
• Odcedzamy przez gazę starannie, przelewamy do do butelki z ciemnego szkła.
• Przechowujemy w temperaturze pokojowej w ciemnym miejscu do roku.

Stosuje się do kąpieli w stanach zapalnych dróg moczowych, reumatyzmie, problemach skórnych.

Wrzos na bezsenność i uspokojenie

Mieszanka ojców Bonifratrów 
Mieszamy po łyżce melisy, marzanki, nostrzyka, serdecznika, wrzosu, kozłka lekarskiego, dziurawca i bzu czarnego.Łyżeczkę mieszanki parzymy w szklance wrzątku. Pije się wieczorem przed snem

Kuracja uspokajająca skołatane nerwy
Mieszamy po 25 g szyszek, chmielu, melisy i kwiatu wrzosu. Dodajemy po 15 g dziewanny i rdestu ptasiego. Wymieszane składniki przesypujemy do słoiczka i robimy napary z 1 łyżeczki na szklankę wrzątku. Przez 21 dni pije się 2 razy dziennie między 9-11.00 i 21-23.00. Kurację można powtórzyć po 9 dniach przerwy.

Kąpiel wrzosowa
3 garście wrzosu zalewamy 2 litrami wrzątku, parzymy kwadrans. Odcedzamy, wlewamy do wanny. Kąpiel zmniejsza napięcie nerwowe, działa lekko nasennie,  oczyszcza i pielęgnuje skórę i włosy, likwiduje stany zapalne, podrażnienia i łupież.

Poduszka na dobry sen 
Do poduszki lub jaśka wsypujemy 3 szklanki kwiatów wrzosu, można dodać gałązkę lawendy lub szyszki chmielu. Inne poduszki lecznicze TUTAJ

Aromatyczny musujący środek do kąpieli 

• 4 łyżki kwiatu wrzosu
• 100 g sody oczyszczonej
• 50 g kwasku cytrynowego
• 100 g mleka w proszku
• 2 łyżki oleju ze słodkich migdałów
• 10-15 kropli ulubionego olejku eterycznego, świetnie sprawdzi się różany

Składniki wsypujemy do miski. Staranne mieszamy by nie było grudek i olej dobrze się rozprowadził.
Blendujemy na gładką masę, przekładamy do słoiczka.

Mieszanka nie psuje się, może granulować pod wpływem wilgoci. Lepiej przechowywać w suchym miejscu. Dodana do kąpieli działa relaksująco, wygładza i zmiękcza skórę, delikatnie rozjaśnia i pięknie pachnie.

Wrzos na nerki

Zapalenie miedniczek nerkowych 
Mieszamy po 50 g kwiatu wrzosu i skrzypu polnego, po 20 g liści brzozy i orzecha włoskiego ze 100 gramami borówki brusznicy. 2 łyżki mieszanki zalewamy 2,5 szklankami wody, odstawiamy na godzinę. Gotujemy pod przykryciem 3 minuty, odstawiamy na 10 minut i przerzedzamy. Pije się1/3 lub pół szklanki 3 lub 4 razy dziennie między posiłkami.

Kamica nerkowa
W zwalczaniu kamicy skuteczne są wywary z obierek ziemniaczanych lub słomy owsianej (dla osób z nadwagą). Dwie garście słomy lub dokładnie umytych obierzyn gotujemy i w tym wywarze parzymy ziele wrzosu. Pije się dwa razy dziennie. [przepis dr J. Górnickiej]

Miód wrzosowy
Jest unikatowy, jednym z najszlachetniejszych miodów. Ma lekko gorzkawy wyraźny smak i silny aromat. Prawdziwy miód wrzosowy ma kolor od jasno do ciemnobrunatnego lub czerwonobrunatnego i konsystencję galaretki. Pomaga w chorobach oczu, serca, nerwic i prostaty. Profilaktycznie i leczniczo zażywa się 2-3 łyżki miodu dziennie. Na prostatę do szklanki letniej przegotowanej wody dodaje się łyżkę miodu, sok z połowy cytryny i łyżeczkę oliwy. Stosuje 2-3 razy dziennie przez 2 miesiące.

Uwaga: wrzos użyty w nadmiarze może mieć działanie odurzające.

Bogusia della Porta