Ashwagandha znana pod nazwami: indyjski żeń-szeń, zimowa wiśnia, witania ospała, i poetycko: korzeń wiecznej młodości. Od tysięcy lat uważana za święte zioło przedłużające życie, wzmacniające zdrowie fizyczne i psychiczne.
Jest jednym z najważniejszych środków rasayana, czyli ziół odmładzających w Ajurwedzie. Tradycyjnie stosowana jako tonik wzmacniający, odmładzający, regenerujący, przywracający równowagę i witalność.
Witania ospała
Ashwagandha [Withania somnifera] pochodzi z terenów tropikalnych. Obecnie występuje powszechnie na Bliskim Wschodzie i południu Europy: Włochy, Hiszpania, Grecja.
Jest niedużym, wiecznozielonym, drzewiastym krzewem o wysokości ok. 70 cm. W całości pokryta drobniutkim, srebrzystym meszkiem z owalnymi, ciemnozielonymi liśćmi. Zielono-żółte kwiaty w kształcie małych gwiazdek jesienią przeobrażają się w pomarańczowe lub czerwone jagody.
W sanskrycie ashwagandha dosłownie oznacza „zapach konia”. Nazwa ilustruje wyraźną końską woń świeżych korzeni jak i działanie, będące jednocześnie końskim atrybutem – siła, zdrowie, wytrzymałość i wigor.
Ashwagandha w tradycyjnym zielarstwie
Działanie lecznicze mają owoce i kwiaty, ale największe korzyści przynoszą mięsiste korzenie. Tradycyjnie w Ajurwedzie była stosowana przy wycieńczeniu, osłabieniu, szybkim starzeniu, dla wzmocnienia narządów rozrodczych, leczeniu zapaleń stawów i reumatyzmu. Delikatne pędy stosowano kulinarnie.
Masajowie z Kenii sok z liści używali w leczeniu zapalenia spojówek, a papkę ze świeżych jagód na grzybicę. W Lesotho do dziś wywary z korzenia stosuje się w leczeniu astmy, zewnętrznie na odleżyny.
Profil energetyczny:
Smak: słodki, gorzki, cierpki
Energetyka: rozgrzewa, osusza
Tkanki: Płuca, serce, śledziona, nerki, narządy rozrodcze
Działanie: Koi, przywraca siłę, równowagę, stabilność, wzmacnia energetycznie równocześnie uspakaja
W tradycyjnej medycynie chińskiej ashwagandha zaliczana jest do toników Yang z powinowactwem do nerek. Stosowana u osób wrażliwych emocjonalnie, wycieńczonych, z osłabioną odpornością, w nadmiernym stresie, nerwowości. Wykorzystuje się w leczeniu gruźlicy, przeziębień z kaszlem i uczuciem ciężkości w klatce piersiowej. Przy słabym apetycie, biegunkach, problemach z pamięcią, dezorientacji umysłowej, impotencji, zaburzeniach snu, lękach i depresji.
Ajurweda stosuje jako tonik regeneracyjny, rewitalizujący, wspierający umysł, układ nerwowy i tkankę mięśniową mamsa dhatu.
- W kuracjach odmładzających skórę, ciało, organy wewnętrzne i sferę psychiczną
- Przywracających równowagę, wigor i witalność
- W zaburzeniach pamięci i koncentracji, przy gonitwie myśli
- Dla osób „zmęczonych życiem”, zestresowanych, wycieńczonych fizycznie i psychicznie, bez energii.
Ashwagandha jest jednym z głównych ziół stosowanych we wszelkiego rodzaju zaburzeniach równowagi vata dosha. Szczególnie w problemach układu nerwowego, typu niepokój, zamartwianie, przytłoczenie, bezsenność. Bardzo pomaga w wyregulowaniu cyklów snu, ale zauważalne efekty mogą się pojawić po kilku tygodniach.
Jako, że łagodnie wspiera i wycisza układ nerwowy, jest bardziej efektywna w dłuższych kuracjach, niż jako szybki środek uspokajający bądź nasenny. Słodki smak odżywia tkankę nerwową i sprowadza umysł „na ziemię” w przypadku nadpobudliwości.
Jako tonik mięśniowy wzmacnia i naprawia mięśnie serca, macicy, płuc i szkieletowe. Pomaga w atrofii mięśni, problemach oddechowych jak astma, świszczący oddech, skurcze oskrzeli.
Ashwagandha we współczesnej medycynie
Witania jest źródłem witanolidów – laktonów steroidowych o wysokiej aktywności biologicznej i działaniu przeciwnowotworowym, przeciwzapalnym, uspokajającym.
Korzeń zawiera substancje adaptogenne, alkaliody, fitosterole, aminokwasy, kumaryny oraz wiele mikro i makroelementów. Dotychczas wyodrębniono i opisano ponad 200 aktywnych substancji.
- Tonizuje układ nerwowy, poprawia pracę mózgu.
- Redukuje procesy degeneracyjne komórek mózgowych
- Poprawia funkcje poznawcze, pamięć, koncentracje,
- Łagodzi lęki, niepokój, depresję bez otępiania
- Stabilizuje i reguluje układ hormonalny
- Poprawia funkcje tarczycy, reguluje pracę nadnerczy
- Usuwa negatywne skutki stresu, obniża poziom kortyzolu
- Odmładza, rewitalizuje i wzmacnia organy i tkanki
- Stabilizuje poziom cukru we krwi, obniża ciśnienie
- Poprawia jakość snu
- Przywraca witalność, potencję seksualną u mężczyzn i kobiet
- Poprawia sprawność fizyczną i wytrzymałość
- Reguluje system odpornościowy, zarówno osłabiony jak i nadaktywny
- Pomaga w przewlekłych stanach zapalnych, w tym stawów oraz zaburzeniach układu oddechowego.
Wiele środków odchudzających powoduje głównie ubytek tkanki mięśniowej i wody. Ashwagandha redukuje stres, przywraca równowagę hormonalną pomagając w naturalny sposób wrócić do optymalnej masy ciała [1].
Ashwagandha przepisy
Zwykle zaleca się dawki 300-500 mg na dobę przez kilka tygodni. Ajurweda nie zaleca w kapsułkach, odpowiednie są nalewki, herbatki z masłem ghee lub miodem.
Napar
3-6 gram sproszkowanego korzenia gotuje się kwadrans w 200-400 ml wody. Po przecedzeniu można dosłodzić miodem.
Nalewka
Jedną część rozdrobnionego korzenia zalać czteroma częściami dobrej jakości wódki. Odstawić w ciemne miejsce, codziennie wstrząsając naczyniem. Czas maceracji minimum 2 tygodnie do 3-4 miesięcy. Im dłużej nastój stoi, tym silniejszy. Stosuje się 5ml (całą pipetę) rozcieńczone z wodą.
Herbatka na stres
W braku równowagi vata, przy objawach drażliwości, bezsenności, lęku, uczuciu zimna, wewnętrznego zastoju.
1/4-1/2 łyżeczki sproszkowanego korzenia zalać 2 szklankami wody. Doprowadzić do wrzenia, dodać szczyptę imbiru, gotować na małym ogniu, aż płyn zredukuje się do połowy. Po przecedzeniu dosłodzić miodem.
Niepłodność u mężczyzn
By poprawić jakość nasienia miesiąc zażywa się 1/4-1/2 łyżeczki sproszkowanego korzenia wymieszane z masłem ghee i miodem. W obniżonej stresem potencji stosuje się 1/4-1/2 łyżeczki na szklankę ciepłego mleka przed snem.
Nadciśnienie
Zalać 1/4-1/2 łyżeczki sproszkowanego korzenia ashwagandhy szklanką wody. Gotować minimum 10 minut. Dodać trochę soku wyciśniętego wyciśniętego z cytryny i łyżeczkę miodu. Pije się codziennie rano.
Zapalenie stawów
W bólach spowodowanych nasileniem vata: w odczuciu zimny ból, suchy, z odgłosami trzaskania. 1/4-1/2 łyżeczki sproszkowanego korzenia zagotowane w 250 ml tłustego mleka, pije się 1-2 miesiące.
Ashwagandha w mieszankach
Osoby o konstytucji żywiołu ognia, pitta, mogą łączyć z ziołami chłodzącymi typu lukrecja, nasiona kopru włoskiego, cytryna. Ashwagandha może zwalniać metabolizm, przy słabym ogniu trawiennym stosuje się w mniejszych ilościach z ziołami gorącymi np. imbir.
- Na wzmocnienie odporności z macierzanką.
- Na poprawę funkcji mózgu, koncentracji, wytrzymałości z różeńcem górskim.
- Przy spadku libido z żeń-szeniem.
- W depresji z bezsennością z czarną fasolą afrykańską.
- Na poprawę metabolizmu z kurkumą, imbirem, lukrecją, melisą
- Przy chorobach neurodegeneracyjnych, słabym krążeniu – z miłorzębem
- W cukrzycy z migdałami i orzechami włoskimi (2 łyżeczki rozdrobnionych na szklankę mleka pół na pół z wodą. Pięć minut gotowane na małym ogniu.
Przeciwwskazania:
Ogólnie ashwagandha jest bezpieczna. Ostrożność powinny zachować osoby z nietolerancją warzyw psiankowatych. Nie powinno się przyjmować w ciąży i przy karmieniu piersią. W zaburzeniach hormonalnych trzeba skonsultować się z lekarzem.