Cytryniec pozwala odzyskać siły. Wzmacnia ciało, umysł i ducha

Cytryniec chiński [Schisandra chinensis] to głęboko adaptogenny tonik, wspierający prawie wszystkie układy i narządy. Chińska nazwa Wu Wei Zi, dosłownie znaczy „jagoda pięciu smaków” nawiązując do jego złożonej natury energetycznej.

W TCM smaki wskazują na cechy energetyczne ziół. Pięć smaków cytryńca: kwaśny, słodki, słony, gorzki i pikantny informuje o wszechstronnych, wielopoziomowym wpływie na organizm. Odnosi się do działania na 5 narządów yin: płuca, serce, śledzionę, wątrobę i nerki.

Kosztując jagód cytryńca rzeczywiście czuć eksplozję smaków. W ciele wywołują natychmiastowy efekt orzeźwienia, rozbudzenia, ożywienia. Chociaż nie zdajemy sobie sprawy, nasze kubki smakowe dostarczają wielu informacji o działaniu roślin.

Cytryniec chiński

Jest pnączem dziko rosnącym lasach północno-wschodnich Chin, Korei i części Syberii. Lubi stanowiska w półcieniu i wilgotną, dobrze przepuszczalną glebę.  Pędy dorastają do 15 metrów, oplatając jak winorośl pnie drzew lub płożą się po ziemi.  Ozdobą cytryńca są owalne, ostro zakończone błyszczące liście, które po roztarciu przyjemne pachną. 

Wiosną zakwita drobnymi białymi kwiatami z różowym akcentem o pięknym aromacie. Są rozdzielnopłciowe i zdarza się, że pojawiają się tylko męskie lub żeńskie. Co oznacza że owoców nie będzie.

Późnym latem wydaje  jaskrawoczerwone jagody zebrane w zwisające grona. Owoce są jadalne i mają szerokie zastosowania w ziołolecznictwie. Oprócz niewątpliwych walorów zdrowotnych, roślina stanowi piękną ozdobę ogrodowych altanek.  W Polsce jest z powodzeniem uprawiana.

W tradycyjnym zielarstwie

Od tysięcy lat cytryniec jest ceniony w TCM jako kluczowy tonik  energetyzujący, odmładzający, przywracające równowagę. Stare księgi wymieniają owoce i nasiona jako zioło najwyższej jakości, zapobiegające wyczerpaniu, poprawiające widzenie nocą.

Mistrzowie taoizmu nazywają jagody cytryńca królem ziół tonizujących, które doskonale równoważą Yin i Yang. Według starej wiedzy mają w sobie  trzy formy energii życiowej: Qi, Jing i Shen i pięć zrównoważonych żywiołów, które „wchodzą” do wszystkich 12 kanałów energetycznych.  Krążąc w meridianach wspierają trzy główne ośrodki energetyczne – Dan Tian, zwane polami eliksiru.

• Qi to pierwotna witalna energia życiowa przepływająca w meridianach, tkankach, organach docierająca do wszystkich komórek, utrzymująca je przy życiu.
• Jing to esencja odżywcza, które determinuje żywotność, zdrowie, długość życia. Jest źródłem witalności nerek, ma jej starczyć na całe życie. Zgromadzona jest w mózgu, szpiku kostnym, nasieniu i komórkach jajowych.
• Shen reprezentuje ducha – świadomość, funkcje mentalne i emocjonalne. Stan żywotności człowieka,  jako przytomność, siły witalne, świadomość. Oceniany poprzez kontakt wzrokowy, dostrzeganie obecności, przytomności drugiej osoby. Jako żywioł ognia pozwala czuć radość, odpowiada za percepcje zmysłów i funkcje poznawcze.

Smak cytryńca pobudza zmysły. Początkowo słodki, lekko cierpki, mocno kwaskowaty, który natychmiast stymuluje wydzielanie śliny. Potem wyczuwa się pikantność, czasem gorycz. Smakuje trochę jak ciepła, ostra żurawina.

Wzorce nierównowagi

Cytryniec jest odpowiedni dla każdej konstytucji. Szczególnie korzystny dla osób ze skłonnością do zimna (vata), letargu tkankowego, rozproszonego umysłu, drażliwości. Niesie pomoc przy zaburzeniach:

• Objawy niedoboru płuc: kaszel, uczucie ucisku wokół głowy, zawroty, skłonność do przeziębień, alergii, zatkane zatoki, blada, matowa cera, przedwczesne zmarszczki, osłabienie, brak energii, wyczerpanie
• Nadmierna ilość wydzielin: pot, łzy, mocz, flegma, upławy, biegunki
• Niedobór Qi nerek: nocne pocenie, częste oddawania moczu, zaburzenia seksualne
• Otłuszczona wątroba, żółty nalot na języku
• Zaburzenia autoimmunologiczne, alergiczne choroby skóry
• Zmęczenie nadnerczy
• Narażenie na toksyczność metali ciężkich
• Nierównomierne tętno, kołatanie serca
• Zaburzenia pamięci i koncentracji, bezsenność,
• Suchość w ustach, na języku, powolne ciężkie trawienie, zmęczenie po posiłkach i popołudniami

U wszystkich zapewnia energię i wytrzymałość, uspakaja ducha, pomagając zachować koncentrację. Jednocześnie działa odżywczo, uspokajająco, odmładzająco i detoksykująco.

W medycynie współczesnej

Cytryniec jest bogaty w witaminę C i E, wapń, żelazo, cynk, magnez. Zawiera schizandrynę, schizandrol olejki eteryczne, flawonoidy, antocyjany, lignany, garbniki, kwasy fenolowe, organiczne.

Działanie: adaptogenne, antystresowe, tonizujące, łagodzące, neuroprotekcyjne, ściągające, wykrztuśne,  przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwbólowe.

• Wspomaga pracę nadnerczy
• Chroni i oczyszcza wątrobę,
• Równoważy pracę hormonów,
• Regeneruje mózg, układ nerwowy, zwiększa wytrzymałość, stabilność, jasność umysłu.
• Oczyszcza z toksyczności metali ciężkich,

Cytryniec działa bezpośrednio układ neuroendokrynny, obejmujący układ oś podwzgórze – przysadka – nadnercza oraz współczulny  układ  nerwowy (reakcja walcz lub uciekaj). Innymi słowy, jagody cytryńca pomagają radzić sobie ze stresem i szkodami wolnych rodników. Działając na układ hormonalny i limbiczny bezpośrednio wpływają na nastrój, percepcję, odporność  i ogólne samopoczucie.

Zastosowania cytryńca

Owoce można spożywać na surowo lub w postaci wyciągów, naparów, soków, nalewek. Najlepszy sposób to moczenie w czystej wodzie suszonych owoców na kilka godzin i dodawanie do herbatek lub naparów.

Herbatka z  cytryńca
2 łyżki namoczonych jagód zalać 1/2 litra wrzątku. Gotować pod przykryciem 15 -20 minut i przecedzić. Jagód nie wyrzucać, można wykorzystać 2-3 razy.

Wersja wzmocniona

• Po łyżce namoczonych wcześniej jagód cytryńca i żurawiny
• Odrobina imbiru, kawałek lukrecji, po łyżeczce traganka i różeńca

Składniki zalać 1/2 litra wody i gotować 15-20 minut.  Energetyzuje i wzmacnia. W wersji oczyszczającej można zastosować korzeń mniszka lub ostropest.

Nalewka z cytryńca
Oczyszczone jagody zalać wódką 40% 1-2 centymetry powyżej owoców. Ostawić  codziennie wstrząsając.  Po 4-5 tygodniach przecedzić. Jagody zasypać cukrem w stosunku wagowym 1;1. Po tygodniu zlać syrop zostawić do sklarowania, przefiltrować, połączyć z nalewką. Stosuje się 30-60 kropli nalewki dziennie.

Przeciwskazania: Cytryniec jest generalnie bezpiecznym ziołem. Medycyna wschodnia nie zaleca stosowania przy ostrych infekcjach wirusowych lub bakteryjnych jak grypa, zapalenie płuc.