Kapary dla zdrowych stawów, krwi, tarczycy, wątroby i odporności

Kapary cierniste [Capparis spinosa] to osobliwe półkrzewy, z których pozyskujemy przyprawę o jedynym w swoim rodzaju smaku i aromacie.

W Polsce były znane już od czasów średniowiecza. Trafiały na szlacheckie i mieszczańskie stoły jako wykwintne przystawki. Do rozbiorów cieszyły się dużą popularnością, później o kaparach na długo zapomniano. W regionie Morza Śródziemnego kapary uchodzą za jedną z najbardziej ulubionych przypraw i są niezwykle cenione za lecznicze właściwości.

Kapary cierniste

To niepozorne krzewy o ogromnej sile przetrwania. Bez uszczerbku potrafią przetrwać pożary i długotrwałe susze. By zdobyć odrobinę wilgoci kapary wytwarzają palowe korzenie, które wrastają do 10 metrów w głąb nieurodzajnej ziemi.

Rekordowo szybko się rozmnażają i rozrastają. Obrastają parkany, schody, tarasy. Wyrastają na kamienistej ziemi, wśród kamieni i w pęknięciach murów.

W mojej okolicy widać je na każdym kroku. Białe i różowe kwiaty kaparów wyrastają z bruku, antycznych murów i kamienic. Tutaj mówi się, że kapary żywią się tylko słońcem i wiatrem. Miejscowi traktuje je  jako uciążliwy chwast, jednocześnie na co dzień są ulubionym dodatkiem kulinarnym.

Osobliwością są ich bardzo efektowne kwiaty- symbol przemijania. Zakwitają zaledwie na jeden dzień. Duże początkowe białe, później różowe kwiaty można podziwiać pod wieczór i w nocy. Nad ranem powstaje owoc – zielona mięsista jagoda o czerwonym miąższu

.

Białe kwiaty symbolizują siwe włosy, zwisające na długich szypułkach owoce przypominają pochylone wiekiem głowy. Nagłe ich pęknięcie symbolizuje śmierć. Zaś duża płodność jest symbolem wytrwałości i przetrwania.

Kapary właściwości lecznicze

To co konsumujemy to niedojrzałe pąki krzewu, które poza wykwintnym smakiem mają wiele dobroczynnych właściwości. Po zebraniu marynuje się solance, occie winnym, z przyprawami lub oliwie. Najczęściej konserwujemy w soli, by zachowały smak, aromat i właściwości. Za prozdrowotne działanie odpowiadają związki aromatyczne nadające kaparom charakterystyczny smak.

Kapary są bogate w białka, polifenole, flawonoidy, sole mineralne z jodem i witaminy A, C, K, z grupy B i liczne minerały. Zawierają sporo kwercetyny, rutyny, kwasu foliowego, kaparyny, izotiocyjaniany, garbniki.

Są silnym środkiem ochronnym dla wątroby. Hamują wzrost poziomu malondialdehyde (marker stresu oksydacyjnego) w komórkach osocza i wątroby. Obniża poziom enzymów wątrobowych ALT i AST, oraz poprawia funkcje czynnościowe wątroby. [1] 

Działanie: tonizujące, antyoksydacyjne, oczyszczające, moczopędne, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, antybakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwskurczowe, przeciwbólowe, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe, przeciwzakrzepowe.

Na co pomagają kapary?

• Wzmacniają kości, stawy i chrząstki. Działają ochronnie na chondrocyty – komórki tworzące tkankę chrzęstną. [2] Doskonałe dla osób cierpiących na bóle spowodowane zwyrodnieniami w obrębie stawów. Wzmacniają je, zmniejszają stan zapalny i łagodzą ból.
• Działają antyalergicznie i przeciwhistaminowo Hamują niepożądane reakcje układu immunologicznego. Stanowią naturalną barierę przed alergenami z pyłków roślin, kurzu, czynników chemicznych. Pomocne przy alergiach wziewnych i nietolerancjach pokarmowych. [3] 
• Obniżają poziom cukru we krwi, chronią naczynia krwionośne, likwidują ogniska zapalne.
• Wzmacniają tarczycę i regulują pracę hormonów
• Oczyszczają krew, limfę
• Przeciwdziałają tworzeniu się żylaków, hemoroidów
• Pomagają przy problemach z nerkami i dnie moczanowej

W tradycyjnym zielarstwie

Kulinarne zalety kaparów znane były już pierwotnym ludom zajmującym obszary starożytnej Mezopotamii, Egiptu, Sumeru, terenów dzisiejszej Jordanii. Starorzymska księga kulinarna „Apicius” wymienia zielone pąki kaparów jako przysmak. Zaleca przed spożyciem marynować jak oliwki bądź trzymać w solance. Surowe są mocno gorzkie.

Rzymianie, Grecy i Arabowie do celów leczniczych wykorzystywali kwiaty, pączki, nasiona, korzenie, liście i korę ze zdrewniałych pędów. Uważali je za afrodyzjak i środek „czyszczący złą krew”. Tradycyjnie liście stosowali w leczeniu cukrzycy, przeziębień, bólów głowy, infekcji grzybiczych, hemoroidów, żylaków, niepłodności u kobiet.

Jako środek wspomagający w terapiach paraliżu, dny moczanowej, zaburzeń nerek, śledziony, wątroby, osłabionych kości i stawów.  Dzisiejsza badania wskazują na znacznie większy zakres działania. [4] 

Profil energetyczny
Smak: gorzki, ostry, kwaśny, cierpki, lekko słodki
Energetyka: rozgrzewa, nawilża
Tkanki: śledziona, żołądek, wątroba, nerki, krew, układ limfatyczny
Działanie: Porusza zastałą krew, otwiera kanały, oczyszcza, usuwa nadmiar zimnej wilgoci, łagodzi ból i stan zapalny

Awicenna pisał, że kapary są odtrutką na trucizny i lekarstwem na melancholię. Usuwają zimną wilgoć, flegmę, rozpuszczają twarde złogi, obrzęki, mięśniaki. Zalecał na marskość wątroby i powiększoną śledzionę.

Medycyna wschodnia uważa za skuteczny środek przy wzorcu nierównowagi Wiatr-Wilgoć związanym z przewlekłymi schorzeniami reumatycznymi. Blokuje  przepływ Qi i Krwi w meridianach. Prowadzi do dotkliwych bólów, sztywności i obrzęku stawów. Stosuje przy ostrym i przewlekłym reumatyzmie, artretyzmie, rwie kulszowej, obrzękach, zatrzymywaniu płynów. Jako remedium na zastój krwi w obrębie miednicy przy bolesnych miesiączkach i dolegliwościach kobiecych.

Kapary jako przyprawa i lekarstwo

Najlepsze kapary to te, które rosną blisko morza: naturalnie czyste i zasolone wiatrem morskim. Wzbogacają smak sosów, dań z ryb, drobiu, ryżu, makaronu, pizzy. W naszej kuchni używamy na co dzień w wielu wariacjach do różnych potraw. Świeże liście dodaję do herbatek.  Marynowanymi pączkami doprawiamy duszone grzyby, ziemniaki warzywa z patelni. Podajemy jaki przystawki do serów, sałatek na ciepło i zimno.

Stosujemy oszczędnie bo smak może zdominować inne składniki. Do sosu na 250 g makaronu wystarczy dodać 6-10 kaparów na koniec gotowania, dosłownie w ostatniej chwili. Poddane temperaturze tracą aromat i nabierają gorzkiego posmaku.

Kapary w soli

• Odcinam kapary od łodyżek, myję i osuszam.
• Dno słoika przysypuję solą
• Układam warstwę kaparów ok 1 cm
• Przesypuję solą i tak do zapełnienia słoika.
• Dodaję do sałatek, past, dań na ciepło zamiast soli.

Sos do ryb
Mieszam z oliwą z oliwek i świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny.  Sos na ciepło: 2-3 łyżki kaparów krótko smażę na maśle lub oliwie z oliwek.

Liście kaparów 
Kilka minut blanszuję. Dodaję do mieszanych sałatek warzywnych

• Świeżo wyciśnięty sok z kaparów pomaga przy niedoczynności tarczycy i w dolegliwościach skórnych.
• Korę ze zdrewniałych pędów stosuje w pierwszych objawach brucelozy i chorobach reumatycznych.
• Korzenie wykorzystuje się do przetworów zielarski na choroby śledziony, wątroby i żółtaczkę.
• Sok z kwiatów i liści łagodzi dolegliwości skórne.

Kapary są często fałszowane. Do podrabiania używa się pąków nasturcji, kaczeńców i żarnowca. W naszym sklepiku wzmacniający wątrobę i nie tylko wyciąg z kaparów i cykorii TUTAJ.
B. della Porta