Kapary dla zdrowych stawów, krwi, tarczycy, systemu immunologicznego

Kapary cierniste [Capparis spinosa] to osobliwe półkrzewy, z których pozyskujemy przyprawę o jedynym w swoim rodzaju smaku i aromacie.

W Polsce były znane już od czasów średniowiecza. Trafiały jako wykwintne przystawki na szlacheckie i mieszczańskie stoły. Do rozbiorów cieszyły się dużą popularnością, później o kaparach na długo zapomniano.

W regionie Morza Śródziemnego kapary uchodzą za jedną z najbardziej ulubionych przypraw i są niezwykle cenione za lecznicze właściwości.

Kapary cierniste

To niepozorne krzewy o ogromnej sile przetrwania. Bez uszczerbku potrafią przetrwać pożary i długotrwałe susze. Kapary wytwarzają palowe korzenie, które wrastają nawet na 10 metrów w głąb nieurodzajnej ziemi  by zdobyć odrobinę wilgoci.

Bardzo szybko się rozmnażają i rozrastają. Obrastają parkany, schody, tara. Wyrastają na kamienistej ziemi, wśród kamieni i w pęknięciach murów.

W mojej okolicy widać je na każdym kroku. Białe i różowe kwiaty kaparów wyrastają z bruku i murów antycznych domów.

Tutaj mówi się, że kapary żywią się tylko słońcem i wiatrem. W moim regionie kapary traktuje się jako uciążliwy chwast, jednocześnie na co dzień są ulubionym dodatkiem kulinarnym.

Inną ich osobliwością są kwiaty- symbol przemijania – ponieważ, zakwitają zaledwie na jeden dzień. Kapary kwitną bardzo efektownie.

Ich duże, początkowe białe, później różowe kwiaty można podziwiać pod wieczór i w nocy. Nad ranem powstaje owoc – zielona mięsista jagoda o czerwonym miąższu.

Białe kwiaty oznaczają siwe włosy, a zwisające na długich szypułkach owoce to pochylone wiekiem głowy. Nagłe ich pęknięcie symbolizuje śmierć.  Zaś duża płodność jest symbolem wytrwałości i przetrwania.

Kapary właściwości lecznicze

To co konsumujemy to niedojrzałe pąki krzewu, które poza wykwintnym smakiem mają niezwykłe właściwości lecznicze.

Po zebraniu marynuje się solance, occie winnym,  z przyprawami lub oliwie. Najczęściej jednak konserwujemy  w soli by zachowały smak, aromat i właściwości. Bowiem substancje aromatyczne nadające kaparom charakterystyczny smak odpowiadają za ich zdrowotne działanie.

Kapary są wyjątkowo bogate w sole mineralne z jodem i witaminy. Zawierają duże ilości kwercetyny, rutyny, antyoksydantów, karotenoidów i substancji tłuszczowych.

Właściwości kulinarne kaparów znane były już pierwotnym ludom zajmującym obszary starożytnej Mezopotamii, Egiptu, Sumeru, terenów dzisiejszej Jordanii. Rzymianie, Grecy i Arabowie wykorzystywali do celów leczniczych kwiaty, pączki, nasiona, korzenie, liście i korę ze zdrewniałych pędów. Uważali je za afrodyzjak i środek „czyszczący złą krew”.

Leczyli nimi nerki, wątrobę, śledzionę, kości i stawy. Stosowali w terapiach cukrzycy, paraliżu, żylaków, hemoroidów, dny moczanowej. Dzisiejsza nauka wykazuje znacznie większy zakres działania. [1] 

Na co pomagają kapary?

• Wzmacniają kości, stawy i chrząstki.
  Działają ochronnie na chondrocyty czyli komórki tworzące tkankę chrzęstną. [2] Doskonałe dla osób cierpiących na bóle spowodowane zwyrodnieniami tkanki chrzęstnej i stawów. Wzmacniają je, działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo.
• Działają antyalergicznie i przeciwhistaminowo
  Hamują niepożądane reakcje układu immunologicznego. Stanowią naturalną barierę przed alergenami z pyłków roślin, kurzu, czynników chemicznych. Pomagają przy alergiach wziewnych i nietolerancjach pokarmowych. [3] 
• Obniżają poziom cukru we krwi
• Chronią naczynia krwionośne
• Wzmacniają tarczycę i regulują pracę hormonów
• Likwidują toczące się stany zapalne
• Działają przeciw wirusom, bakteriom i chorobotwórczym grzybom.
• Oczyszczają krew, limfę
• Przeciwdziałają tworzeniu się żylaków, hemoroidów
• Pomagają przy problemach z nerkami i dnie moczanowej

Kapary jako przyprawa i lekarstwo

Kapary wzbogacają smak sosów do dań z ryb, drobiu, ryżu, makaronu, pizzy. W naszej kuchni używamy na co odzień w wielu wariacjach do różnych potraw. Doprawiamy nimi duszone grzyby, ziemniaki warzywa z patelni. Podajemy jaki przystawki do serów, sałatek na ciepło i zimno.

Stosujemy oszczędnie bo smak może zdominować inne składniki. Do sosu na 250 g makaronu wystarczy dodać 6-10 kaparów na koniec gotowania, dosłownie w ostatniej chwili. Poddane temperaturze tracą aromat i nabierają gorzkiego posmaku.

Kapary w soli

• Odcinam kapary od łodyżek, myję i osuszam.
• Dno słoika przysypuję solą
• Układam warstwę kaparów ok 1 cm
• Przesypuję solą i tak do zapełnienia słoika.
• Dodaję do sałatek, past, dań na ciepło zamiast soli.

Sos do ryb
Mieszam z oliwą z oliwek i świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny.  Sos na ciepło: 2-3 łyżki kaparów krótko smażę na maśle lub oliwie z oliwek.

Liście kaparów 
Kilka minut blanszuję
Dodaję do mieszanych sałatek warzywnych

• Świeżo wyciśnięty sok z kaparów pomaga przy niedoczynności tarczycy i w dolegliwościach skórnych.
• Korę ze zdrewniałych pędów stosuje w pierwszych objawach brucelozy i chorobach reumatycznych.
• Korzenie wykorzystuje się do przetworów zielarski na choroby śledziony, wątroby i żółtaczkę.
• Sok z kwiatów i liści łagodzi dolegliwości skórne.

Kapary są często fałszowane. Do podrabiania używa się pąków nasturcji, kaczeńców i żarnowca.

B. della Porta