Kolendra usuwa metale ciężkie. Zastosowania i przepisy lecznicze

Kolendra siewna [Coriandrum sativum] jest aromatyczną przyprawą.

Bardzo popularna w kuchni arabskiej, peruwiańskiej, indyjskiej, wchodzi w skład curry i sosów chutney. Zaliczana do najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. Z egipskich hieroglifów udało się odczytać, że nasiona kolendry były składnikiem do produkcji oszałamiającego wina.

W średniowieczu  wykorzystywana powszechnie jako składnik miłosnych eliksirów i lek na wiele schorzeń. Na ziemiach polskich w czasach pierwszych Piastów, przyprawę nazywano pieprznik bądź kolender.

Ta niepozorna, znana od 7 tysięcy lat roślina jest nieocenionym lekarstwem. Odgrywała dużą rolę w starożytnej medycynie, obecnie kolendrę bardzo ceni tradycyjna medycyna chińska i Ajurweda.

Kolendra siewna

Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, obecnie uprawiana na wszystkich kontynentach. Kolendra jest rośliną jednoroczną z rodziny selerowatych. Dorasta do 70 cm, w cieplejszym klimacie potrafi osiągnąć metr wysokości.

Z cienkiego korzenia wyrasta rozgałęziona łodyga. Liście o długich ogonkach, blaszkach pojedynczych lub podzielonych mają ząbkowane brzegi. Młode listki podobne do natki pietruszki, wraz ze wzrostem stają się bardziej postrzępione. Mają świeży, cytrusowy lekko piżmowy aromat, za którym nie każdy przepada.

Pod koniec czerwca kolendra zakwita, wydając biało-różowe kwiaty. Po przekwitnięciu pojawiają się małe, okrągłe, jasnozielone nasionka o gorzkim smaku. Są gotowe do zbioru, kiedy mają żółto-brunatny kolor, a liście rośliny zaczynają wysychać i opadać. Surowcem zielarskim są nasiona, ziele i korzenie kolendry.

W tradycyjnym zielarstwie

Z zapisów na glinianych tabliczkach Babilończyków, wynika że już wówczas wykorzystywano kolendrę w kuchni i lecznictwie. Jako aromatyczną, pobudzająca przyprawę doceniano w regionach Anatolii, Lewantu, Egipcie, Persji i Grecji.

Pliniusz zanotował w swych zapiskach, że, „najlepsza (kolendra) pochodziła z Egiptu” i stąd niewątpliwie Izraelici zdobyli wiedzę o jej właściwościach. Ostatecznie Rzymianie sprowadzili nasiona do Europy, jako środek konserwujący i aromatyzujący potrawy.

Nadana przez Pliniusza nazwa Coriandrum, wywodzi się z greki, od słowa koros -robak, nawiązując do charakterystycznego zapachu. Co ciekawe, początkowo nieprzyjemny zapach nasion z czasem zanika, nabierając  szlachetnego, pikantnego aromatu z orzechową nutką.

Persowie, którzy kontrolowali handel pachnidłami, wyrabiali z nich olejki eteryczne. W lecznictwie kolendrę stosował Hipokrates, lekarze greccy i arabscy. Tradycyjnie w Iranie do dziś stosuje się i w leczeniu lęku i bezsenności.

Profil energetyczny:
Smak: Aromatyczny, posmak słodki, gorzki, pikantny
Energetyka: Rozgrzewa lub chłodzi, osusza lub nawilża
Tkanki: Śledziona, żołądek, płuca, jelito grube
Działanie: Rozprasza stagnację, zimno i wiatr, porusza krew i energię Qi. Liście wzmacniają, nasiona koją śledzionę i żołądek.

Kolendra jest najbardziej znana jako zioło wiatropędne. Rozprasza zimną, wilgotną stagnację  w przewodzie pokarmowym. Przy objawach: częste wzdęcia, odbijanie, uczucie zimna, ciężkości w jamie brzusznej, luźne stolce z niestrawionym pokarmem, gruby nalot na języku ze śladami zębów na krawędziach, przewlekłe zmęczenie.

W medycynie wschodniej

Medycyna chińska liście stosuje jako tonik odżywczy i trawienny. Przy anemii, nudnościach, skurczach żołądka i jelit, zaparciach, na kaszel i zapalenie oskrzeli. Nasiona przy niestrawności, wymiotach, biegunkach, uczuciu niepokoju, lęku, wysokim ciśnieniu krwi, na reumatyzm, artretyzm i infekcje układu oddechowego. W TCM kolendra jest również ważnym ziołem korygującym. W niewielkich ilościach dodawana do wielu receptur, by je zrównoważyć energetycznie i smakowo. Szczególnie w mieszankach przeczyszczających, by zapobiec bolesnym skurczom, które powodują niektóre zioła, np. senes.

Według Ajurwedy kolendra jest gorzkim stymulantem, pobudzającym trawienie i przemianę materii. Liście uważa się za chłodzące i nawilżające. Nasiona lekko rozgrzewające, stosuje w nadmiarze ciepła, szczególnie gdy występują podrażniania w układzie pokarmowym, moczowym i oddechowym. W mieszankach do równoważenia tridosha i pobudzenia ognia trawiennego. Prażone do wywoływania pocenia i pobudzania odksztuszania.

Według mnie kolendra ma podwójną naturę, w zależności od sposobu przygotowania. Chłodne napary z nasion kolendry wypłukują ciepło z układu moczowego, są przydatne do oczyszczania krwi. Wiosną jako środek wykrztuśny są przydatne w przy alergiach i katarze siennym.

Na głębszym poziomie kolendra subtelnie poprawia nastrój, pomaga uwolnić się od przywiązania do starych przekonań i otworzyć na nowe. Uwalnia emocje splotu słonecznego związane z lękami, obawą przed zmianami.

W medycynie współczesnej

Kolendra jest bardzo odżywczym ziołem i doskonałym przeciwutleniaczem. Bogata w błonnik, związki białkowe, tłusty olej, flawonoidy, mikroelementy i witaminy. Zawiera dużo wapnia, fosforu, manganu, magnezu, kwas foliowy, niacynę, beta karoten, witaminy B, C, A i K. Działanie:

• Nasiona: przeciwzapalne, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwgrzybicze, wiatropędne, trawienne, przeciwskurczowe, wykrztuśne, antyseptyczne, odświeżające oddech, łagodnie uspokajające.
• Liście: wiatropędne, trawienne, żołądkowe, przeciwutleniające, odtruwające, przeciwbakteryjne, przeciwcukrzycowe, rozluźniające, odtruwające.

Kolendra nie tylko dostarcza witamin, ale pomaga organizmowi je przetwarzać. W dużym stopniu zwiększa produkcję witaminy D.[1] Przyspiesza wydalanie z organizmu metali ciężkich: rtęci, ołowiu i aluminium z organizmu [2].Nasiona pomagają regulować poziom cukru we krwi, obniżają ciśnienie i są korzystne dla serca. Działają łagodnie przeciwdrobnoustrojowo, skuteczne przy infekcjach grzybiczych jak candida, zakażeniach dróg moczowych i układu oddechowego.

Kolendra była badana pod kątem jej zdolności do zapobiegania rakowi. Wykazano obiecujące wyniki w zapobieganiu rakowi okrężnicy.  Roślinę można uprawiać w ogrodach i doniczkach na parapecie. Świeże listki i nasionka warto dodawać do potraw.

• Niesie pomoc w zaburzeniach trawienia i przyswajania, wzdęciach, skurczach, niestrawności, zatruciach pokarmowych. Stymuluje wydzielanie soków trawiennych, działa przeciwskurczowo na mięśnie gładkie, poprawia perystaltykę jelit, hamuje nadmierny rozwój bakterii.
• Pomocna przy niedomaganiach wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, chorobach układu moczowego, infekcjach górnych dróg oddechowych, gorączce
• Listki kolendry poprawiają apetyt, polecane przy anoreksji
• Nasionka przydatne przy stanach zapalnych stawów, skóry, słabej odporności, lękach i depresji

Kolendra przepisy lecznicze 

Napar z kolendry
Łyżeczkę rozgniecionych owoców zalewamy szklanką wrzątku. Parzymy pod przykryciem pół godziny. Przecedzony pije się 2—3 razy dziennie po pół szklanki przed posiłkiem. Pobudza apetyt, reguluje trawienie, zapobiega wzdęciom, kolkom i biegunkom. Działa rozkurczowo i lekko uspokaja. Pomaga w problemach z nerkami, układem moczowym, leczy owrzodzenia jamy ustne, przekrwienia, obrzęki. Można podawać małym dzieciom.

Nieżyty dróg oddechowych
Prażymy na suchej patelni łyżkę nasion kolendry. Zalewamy 2 szklankami przegotowanej wody. Zaparzamy kilka minut pod przykryciem. Pije się ½ szklanki co 3-4 godziny. Napój stosowany od 5 tysięcy lat w medycynie ajurwedyjskiej. Pomaga w nieżytach dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli, grypie. Znakomicie rozgrzewa, działa przeciwzapalnie, napotnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, ułatwia oddychanie.

Kolendra z maślanką
Na wzdęcia i kłopoty z trawieniem. Mieszamy listki kolendry z maślanką. Dodajemy nasiona kminku i szczyptę soli kamiennej. Napój pije się  się po posiłku. Zapobiega wzdęciom, gromadzeniu się gazów i niestrawności.

Na oczyszczanie i rozrzedzanie krwi
Wywar z nasion kolendry oczyszcza i rozrzedza zbyt gęstą krew. 6 gram nasion gotujemy w ½ litra wody, aż połowa odparuje. Cały dzień popija się ciepły napój.

Ajurwedyjski napój z trzech nasion
Na odtrucie i uregulowanie metabolizmu przepis Tutaj

Sok z kolendry
W Indiach stosuje się w leczeniu nudności, porannych mdłości, zapalenia okrężnicy i niektórych chorób wątroby. W połączeniu z imbirem w infekcjach górnych dróg oddechowych i kaszlu.

Zastosowania zewnętrzne

Przy zapaleniu spojówek, podrażnieniu oczu, zaczerwienieniu, pieczeniu, wrażliwości na światło nakłada się na powieki zmiażdżone liście kolendry. Można wymieszać świeżo wyciśnięty sok z wodą i przykładać. Albo zrobić płukankę: łyżeczkę nasion parzyć w szklance wrzątku kwadrans. Przestudzić i przemywać oczy.

Okłady
Zmielone nasiona wymieszane z wodą na pastę stosuje się na owrzodzenia skóry i jamy ustnej. Kompresy z naparów stosuje przy skurczach menstruacyjnych na brzuch, w bólach głowy na czoło i stawów na obolałe miejsca.

Olejek  kolendrowy 

Naturalny olejek z kolendry jest sprawdzonym środkiem przeciwbólowym, przeciwgorączkowym, na niestrawność i gorączkę. Ma silne właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, grzybobójcze, przeciwbólowe.

• Wewnętrznie: Leczy stany zapalne, nieżyty układu oddechowego, zaburzenia trawienia, infekcje dróg moczowych i stany lękowe
• Zewnętrznie: Pomaga w bólach mięśni, stawów, migrenach. Rozcieńczony w oleju bazowym wciera się w bolące miejsca.

Kolendra zastosowania kulinarne

Całe nasiona kolendry wykorzystuje do konserwowania i peklowania mięsa, śledzi, marynowania, kiszenia. Dawniej nasiona i ziele były smacznym dodatkiem w kuchni europejskiej. Dodawano do tłustych mięs, grochu, kapusty, słodkich pierników, keksów, mazurków. Aromatyzowano piwo, likiery i gin.

Dziś kolendra jest popularna w kuchniach wielu krajów. W Indiach stanowi nieodłączny składnik dań curry, wykorzystuje się do sosów, zup, ciast, pieczywa. W kuchni arabskiej do potraw z jagnięciny i mięsnych farszów.

Popularna w Emiratach Arabskich przyprawa taklia składa się z usmażonych liści kolendry i czosnku. Jest świetnym dodatkiem do ryb i mięs, smażonych, grillowanych. Listki można dodawać do sałatek. Korzenie kolendry są również jadalne, wykorzystuje się w kuchni azjatyckiej.

Marchewka na sposób orientalny
Pokrojone w kostkę 3-4 marchewki zeszklić na oliwie. Przyprawić solą i ½ łyżeczki startego imbiru. Chwile całość podsmażyć.  Wlać szklankę soku pomarańczowego i dusić do czasu, aż większość soku wyparuje. Pod koniec gotowania dodać 2 łyżki posiekanych świeżych liści kolendry.

Orientalny dip

• Szklanka świeżych liści kolendry
• ½ szklanki świeżo startego kokosa, zielona ostra papryczka, kawałek imbiru, ząbek czosnku, połowa posiekanej cebuli
• 1/3 łyżeczki kuminu, po ½ łyżeczki cukru i soku z cytryny, szczypta soli.

Listki kolendry wymieszać z kokosem, dolać nieco wody kokosowej. Dodać pozostałe składniki i zblendować. Przepyszny.