Kozia wierzba iwa działa przeciwbólowo, przeciwzapalne

Kozia wierzba iwa [Salix caprea] to bliska kuzynka wierzby białej [Salix alba]. Nazwa gatunkowa caprea pochodzi z łaciny i oznacza kozę, co prawdopodobnie wynika z faktu, że liście są przysmakiem kóz.

Iwa jest szybko rosnącym gatunkiem pospolitym na terenie . W Polsce rośnie na całym niżu i wyżynach.

Wierzba iwa

Jest średniej wielkości krzewem lub drzewem rosnącym przy drogach, płotach, żywopłotach, na skrajach lasów, w zaroślach. Lubi podłoże wilgotne, toleruje wszystkie rodzaje gleb.  Młode pędy są zielonkawe, oliwkowe krótko owłosione, później łysiejące.

Eliptyczne liście rosną naprzemiennie. Górna strona zielona, błyszcząca, spód pokryty miękkimi włoskami. W marcu pojawiają się żółtawe bazie, otoczone białym futerkiem włosów, które chronią zalążki kwiatów przed mrozem. Kotki męskie mają rozłożyste żółte pręciki, żeńskie, zielonkawe są zapylane przez owady.

Gałązki iwy są bardzo elastyczne, wykorzystywane do wyrobu mioteł, koszów, koszyków, mebli. Z drewna wyrabia się dobrej jakości węgiel drzewny.

W tradycyjnym zielarstwie

Od starożytności iwa byłą wykorzystywana w zielarstwie głównie jako chłodzący środek przeciwbólowych. Wymieniają ją teksty sumeryjskie i egipskie jako lekarstwo na ból i gorączkę.  Właściwości lecznicze kory wierzby znane były Chińczykom, Indianom i ludom z południowej Afryki.  Gdy chciano sobie ulżyć w bólach i gorączce żuto po prostu korę. Hipokrates zalecał szkolnie przy bólach krzyża, zapaleniu ścięgien, kaletki i zwyrodnieniu stawów.

Wszystkie gatunki wierzby mają działanie podobne do aspiryny. Kora jest doskonałym środkiem łagodzącym przewlekłe bóle, stany zapalne i infekcję. Za działanie lecznicze odpowiadają głównie salicylany.  Dopiero w XIX wieku wyizolowano kwas salicylowy i zaczęto produkować aspirynę.

Profil energetyczny
Smak: cierpki, lekko gorzki
Energetyka: chłodzi, osusza
Tkanki: pęcherz, nerki, serce, mięsnie, układ krążenia, system nerwowy
Działanie: usuwa wilgotne ciepło, zmniejsza stan zapalny, wzmacnia Yin, wspiera Qi żołądka

Główne zastosowania w medycynie wschodniej obejmują: niedobór yin serca i nerek z towarzyszącym uczuciem niepokoju, bezsenności. Bolesne oddawanie moczu, ciemno zabarwiony mocz. Bóle głowy, mięśni, stawów, owrzodzenia, egzema, gangrena. Infekcje układu oddechowego, krótki oddech, gorączka, zaburzenia trawienia.

Co mówi nauka?

Kora wierzby zawiera garbniki, alkaloidy, flawonoidy, substancje gorzkie, salicylany i pochodnie, kwas askorbinowy, laurynowy, mirystynowy, arachidonowy. W liściach są olejki eteryczne, witaminy, salicylany, garbniki, żywice, goryczki.

Salicylany działają przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Pod ich wpływem rozszerzają się naczynka krwionośne w skórze, stymulując wydzielanie potu.  Chociaż są w mniejszym stężeniu, niż w tabletkach, to dzięki innym związkom działają skuteczniej i dłużej.  Kora wierzby nie podrażnia błon śluzowych żołądka i przewodu pokarmowego. Nie przynosi skutków ubocznych, które pojawiają się przy długotrwałym stosowaniu aspiryny.  Jest doskonałym środkiem przeciwzakrzepowym.

Liście wierzby są doskonałym środkiem dezynfekującym i ściągający w leczeniu skaleczeń i owrzodzeń, chorobach skórnych, trądziku, łuszczycy, grzybicach.

Odwary z kory i liści stosuje się:

• migrenie, bólach głowy, reumatycznych, zapaleniu stawów  lumbago, gośćcu, nerwobólach
• uporczywych biegunkach, krwawieniach wewnętrznych
• bólach mięśni towarzyszących grypie, przy gorączce, działają napotnie
• przy uporczywych biegunkach, nieżycie jelit
• nadmiernym wydzielaniu śluzu w przewodzie pokarmowym,
• pobudzeniu nerwowym, bezsenności
• bezsenności, ułatwia zasypianie

Wierzba iwa zastosowania

Korę zbieramy wczesną wiosną, nim rozwiną się liście. Wybieramy zdrowe, młode gałęzie o średnicy 3-7 cm. Zdejmujemy korę nożykiem i suszymy rozłożoną cienką warstwą. Ususzoną przechowujemy w pojemnikach nieprzepuszczających powietrza bez dostępu światła do 3 lat. Odwary z liści zebranych na przełomie maja i czerwca stosuje się przy gorączce. Z żywicy wierzby iwy robiono dawniej maści na dolegliwości oczu.  Sproszkowana kora przyspiesza gojenie ran, świeża stosowana jest przy oparzeniach.

Odwar z kory 

1 łyżkę suszu zalać szklanką wody, gotować pod przykryciem 15-20 minut. Odstawić na kwadrans do przestudzenia. By odczuć pozytywny skutek pije się regularnie po 1/3 szklanki 3-4 razy dziennie.  Odwar poza podstawowym wyżej wymienionym działaniem pomocniczo stosuje się w leczeniu gruźlicy, cukrzycy, krwawieniach wewnętrznych, białych upławach.  Kora wierzby ma specyficzny smak i zapach, można dosłodzić miodem. W ostrym i przewlekłym gośćcu zażywa się  8–10 g sproszkowanej kory z mlekiem dwa razy dziennie. Wywarem można płukać jamę ustną by wzmocnić dziąsła i zapobiec krwawieniom. Przy wrzodach i czyrakach zalecane są kąpiele w odwarze.

Nalewka 

Świeżo ściętą korę z gałązkami wkładamy do słoika. Zalewamy brandy lub mocnym alkoholem. Odstawiamy na minimum 2 tygodnie w ciemnym miejscu. Co kilka dni wstrząsamy słoikiem. Odcedzamy i przelewamy do butelki. Można zalać alkoholem suszoną korę w proporcji objętościowej 1:1. Nalewkę przechowuje się 7-8 lat. Zewnętrznie stosuje przeciwbólowo do smarowania stawów. Wewnętrznie 30-60 kropli dziennie rozpuszczonych w wodzie.

Herbatka z liści 

Łyżkę liści wierzby zalać szklanką wrzątku, zaparzać 15 minut i przecedzić, popija się małymi łykami by wywołać pocenie dla zmniejszenia gorączki. Przy grypie i infekcjach wirusowych połączyć z kwiatem lipy, bzu czarnego, rumiankiem i owocem dzikiej róży.

Przeciwwskazania: 
Dzieci poniżej 2 lat i osoby uczulone salicylany