Świerk pospolity oczyszcza, rozgrzewa, osusza, działa wykrztuśnie

Świerk pospolity [Picea abies] jest jednym z najważniejszych leśnych drzew iglastych Europy.

Słowianie uważali świerki jako drzewa magiczne i lecznicze. Wierzono, że przynoszą szczęście i chronią przed złem. Nie ścinano ich w obawie przed sprowadzeniem nieszczęścia.

Gałązki świerkowe noszono przy pasie i wieszano na framugach drzwi. Stanowiły antidotum na uroki i czary. Starosłowiańskie chwoj-ina czyli choina znaczyło coś ostrego i wyniosłość.  Ogień świerkowy uważano za święty.

Młodzież męzka układała stosy z gałęzi świerkowych; po tym tarli deskę o deskę, aż się zapaliły. Tak wydobyty ogień uważano za żywy i święty, bo taki palono też na ołtarzach bogów, i takim zapalano owe stosy. Księgi Rodu Słowiańskiego, Paweł Stalmach,1889

Górale do dziś chętnie sadzą świerki przy domach, by chroniły rodzinę przed nieszczęściem i chorobami.  I faktyczne, drzewa zagradzają drogę choćby zarazkom.

Świerk pospolity właściwości lecznicze

Świerki roztaczając przyjemną woń oczyszczają powietrze. Spacer w świerkowym lesie, przytulenie się pnia drzewa odkaża drogi oddechowe. Mówi się, że świerk pomaga przezwyciężać lęki i dodaje pewności siebie.
Niewątpliwe zawarte w igłach i żywicy olejki eteryczne odpowiadają za działanie terapeutyczne. To właśnie im świerk zawdzięcza przyjemny, orzeźwiający zapach, a łatwopalne igły  tworzą wspaniałe kadzidło. Ilekroć roślina ma w sobie olejki eteryczne, można śmiało powiedzieć, że wykazuje pewien poziom aktywności przeciwdrobnoustrojowej i antyseptycznej.

Jak wszystkie drzewa i krzewy z rodziny sosnowatych, świerk ma powinowactwo to płuc.  Zmniejsza przekrwienie, rozrzedza śluz, pomaga wydalić mokrą flegmę ułatwiając odksztuszanie. Działa przeciwskurczowo na mięśnie tchawicy i oskrzela, rozgrzewa, stymuluje krążenie.

Gałązki można wykorzystać w kąpielach, olejki eteryczne do masaży i peelingów solnych. Rozgrzewający, energetyczny charakter świerka podnosi na duchu, zwłaszcza w zimne, najkrótsze dni w roku. Świeże gałązki ustawione na świątecznym stole przyniosą spokój i harmonię.

Zastosowania lecznicze świerka

Pozyskiwane ze świerku surowce wykorzystywano w lecznictwie od niepamiętnych czasów.

Amerykańscy Indianie żywicę świerkową żuli by wybielić zęby, odświeżyć oddech i powstrzymać kaszel. Przypisywali żywicy właściwości przeciwszkorbutowe, co było istotne zimą gdy brakowało świeżych roślin. Na przednówku zjadali sproszkowaną, wewnętrzną część kory i młodziutkie pędy  by wzbogacić ubogą o tej porze roku dietę i dostarczyć organizmowi witamin. Naparami, odwarami leczyli choroby układu oddechowego i oczyszczali organizm.

W Europie świerkowe mikstury stosowano jaki środki rozgrzewające, osuszające i ściągające. Św. Hildegarda zalecała na katar nalewkę z igieł świerkowych na miodzie. Szyszki świerkowe stosowano na niestrawność, wrzody i suchy, męczący kaszel.

Najcenniejszą substancją jest olejek terpentynowy.  Młode pędy świerkowe są bogate w łatwo przyswajalne witaminy C, A, K, flawonoidy, antocyjany i liczne kwasy w tym bursztynowy i jabłkowy oraz liczne olejki eteryczne. Olejki i przetwory świerkowe stosowane na skórę pobudzają krążenie, rozgrzewają, łagodzą bóle mięśni, stawów i nerwobóle.

Surowcem leczniczym są młode gałązki i pędy zbierane wczesną wiosną. Igły można zbierać cały rok, najwięcej właściwości mają późną jesienią i zimą. Żywicę zbiera się z przewodów żywicznych odcinając płaty kory. Działanie: 

• przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze
• przeciwbólowe, wykrztuśne, rozrzedzające flegmę
• żółciopędne, moczopędne
• wspomaga pracę układu oddechowego, uspokaja, koi

Świerk przepisy lecznicze

Herbatka z igieł lub młody gałązek 

5-6 gram igieł (można pomieszać z sosnowymi, jodłowym) zalewa się litrem wrzątku. Zaparza kwadrans pod przykryciem. Całość dzieli na 6 porcji.  Można dosłodzić miodem.
Pije małymi łykami co 3 godziny na rozgrzanie przy wychłodzeniu, przeziębieniu, uporczywym kaszlu. Podobnie działa herbatka z igieł sosnowych – przepis.

Odwar
Łyżkę stołową igieł gotuje się w 250 ml wody 5-6 minut. Zaparza pod przykryciem 20 minut. Po przecedzeniu, dosłodzeniu miodem pije 3 razy dziennie szklankę powoli, małymi łykami. Stosuje się na infekcje dróg oddechowych, kaszel, astmę, koklusz, grypę.

Syrop z pędów świerka
Młode pędy zebrane wiosną zasypuje cukrem lub zalewa miodem. Odstawia w ciepłe miejsce do puszczenia soku. Powstały syrop zlewa się przez sitko do drugiego naczynia. Stosuje 2-3 dziennie po łyżeczce przy kaszlu, nieżycie dróg oddechowych. Działa odkażająco, wzmacniająco i przeciwzapalnie. Nie przekraczać 3 łyżeczki dziennie.

Miód do herbaty
Świeżo zebraną garstkę młodych wierzchołków świerka zalewa się w czystym słoiku 250 g miodu. Odstawia w chłodne miejsce na kilka tygodniu. Po przecedzeniu, stosuje do herbatek i jak zwykły miód.

Nalewka świerkowa
3 łyżki igieł zalewa się 500 ml spirytusu. Odstawia na 10 dni szczelnie zamkniętą codziennie wstrząsając i filtruje. Stosuje się zewnętrznie do nacierania rozcieńczoną nalewkę z wodą w stosunku 1:2. Nacierając klatkę piersiową i plecy pomaga w infekcjach dróg oddechowych. W bólach reumatycznych, stawów, mięśni wmasowuje się w obolałe obszary.

Oliwka świerkowa
3 łyżki świeżych pędów i igieł świerkowych zalewa się szklanką oliwy z oliwek. Odstawia na 4 tygodnie. Filtruje. Oliwka o pięknym, leśnym zapachu pomaga na bóle mięśni i stawów. Wykorzystuje się do relaksujących masaży, wygładza i napina skórę. Gałązki świerka można stosować do aromatycznych, relaksujących kąpieli i inhalacji.

Uwaga
Świerk zawiera sporo związków terpenowych, które długo stosowane mogą podrażniać śluzówkę żołądka i obciążać nerki. Wewnętrznie przyjmuje się doraźnie, krótki czas, nie przekraczając zalecanych dawek.