Yerba mate – argentyński napój bogów. Sposób parzenia i korzyści

Yerba mate, jedna z najzdrowszych herbat zdobywa coraz więcej zwolenników na całym świecie. Trudno się dziwić, napój bowiem pobudza lepiej niż kawa ale nie prowadzi do rozdrażnienia. Przeciwnie odpręża jednocześnie wzmacniając koncentrację i niosąc wiele korzyści dla zdrowia.

Czym jest mate ?

Yerba mate, wymawia się  szerba mate jest aromatycznym naparem sporządzanym z liści ostrokrzewu paragwajskiego. Roślina pochodzi z bujnych terenów Corrientes na pograniczu Paragwaju, Brazylii i Argentyny.
Słowo mate określa zarówno napój na bazie yerba mate, jak i naczynie w kształcie tykwy, w którym przygotowywany jest napar. W języku keczua Mathi oznacza naczynie. Naczynia mate różnią się w zależności od kraju, regionu i kultury. Wykonuje je się z krowich racic i różnego rodzaju drewna.

Historia yerba mate

Tradycja picia mate sięga dalekiej przeszłości.
Indianie z plemienia Guarani zamieszkujący północno-wschodnią Argentynę już w czasach prekolumbijskich odkryli właściwości mate.  Zauważyli, że liście ostrokrzewu peruwiańśkiego odpędzają zmęczenie, uczucie głodu i odświeżają umysł. Początkowo pili napój cedząc przez zęby ewentualnie żuli same liście by odpędzić głód w okresach gdy brakowało żywności.

W XVII wieku rośliną i sporządzanym z niej napojem zainteresowali się jezuiccy misjonarze w rejonie Misiones. Niemal natychmiast rozpoczęli handel i zaczęli zakładać plantacje.  Indianie susz pozyskiwali wyłącznie z dzikich roślin. Od Jezuitów wzięły się popularne nazwy yerba mate – herbata jezuicka lub misjonarska.

Początkowo odbiorcami byli hiszpańscy żeglarze – mate chroniła ich przed szkorbutem. Bardzo szybko Hiszpanie przybywający na kontynent amerykański zaczęli przejmować tradycję picia mate. Stopniowo napój stał się popularny w całej Argentynie i Ameryce południowej.

Właściwości yerba mate

Filiżanka yerba mate dostarcza  196 aktywnych związków [1]. W jej składzie znajdziemy:

• witaminy A, C, E, z grupy B
• wapń, mangan, żelazo, selen, potas, magnez, fosfor, cynk
• kwasy tłuszczowe, chlorofil, flawonole, polifenole,
• inozytol i mateinę  – rodzaj kofeiny stymulującej układ nerwowy, która nie uzależnia
• pierwiastki śladowe, przeciwutleniacze, garbniki i co najmniej 15 aminokwasów

Aż trudno uwierzyć, że tyle składników można znaleźć w jednej filiżance herbaty. Najbardziej cenioną cechą yerba mate jest pobudzenie i wyraźnie odczuwalny zastrzyk energii.

Yerba mate

• Pobudza lepiej niż kawa nie powodując rozdrażnienia, skoków ciśnienia i problemów z zasypianiem
• Dostarcza dużej dawki energii, redukuje zmęczenie
• Odświeża umysł, wzmaga czujność i koncentrację
• Pobudza do pracy mięśnie
• Odpręża, poprawia nastrój i samopoczucie
• Niweluje uczucie głodu, reguluje trawienie
• Reguluje poziom cukru
• Neutralizuje wolne rodniki, ma właściwości przeciwnowotworowe [2] 
• Przyspiesza metabolizm i pomaga w redukcji tkanki tłuszczowej [3]
• Zapobiega próchnicy zębów
• Stymuluje układ odpornościowy
• Poprawia parametry lipidowe [4]

Jak zaparzamy yerba mate ?

Parzenie yerba mate to sztuka sama w sobie. Tykwa, słomka tzw bombilla i termos to niezbędne akcesoria do parzenia prawdziwego porteño. Słomka jest zazwyczaj wyposażona w filtr, który pozwala na odfiltrowanie pyłu i kawałków suszu podczas picia.

Jaka ilość ? Argentyńczycy wypełniają tykwę do ⅔ objętości. By napój nie był zbyt gorzki możemy zacząć od 2-3 łyżek.

• Całe lub zmielone liście mate delikatnie układamy na dnie tykwy.
• Zakrywamy wierzch tykwy i kilkakrotnie wstrząsamy by równomiernie wymieszać
• Zalewamy wodą o temperaturze 65-75°C. W zbyt gorącej napój traci walory smakowe.
• Czekamy 5-10 minut aż napój się zaparzy
• Głęboko wciskamy bombillę i pijemy
• W trakcie picia uzupełniamy wodą z termosu do momentu aż mate straci swój smak

Nic nie stoi na przeszkodzie, by napar podawać w filiżankach. Razem z innymi ziołami można zrobić herbatkę spalającą tłuszcz Przepis 

Rytuał picia yerba mate

Yerba mate stałą się częścią kultury i dumą narodową Argentyńczyków. Piciu napoju w Argentynie towarzyszy cała oprawa i rytuał.  W dużym gronie, całymi rodzinami z dziećmi i przyjaciółmi mogą godzinami popijać mate umilając sobie czas rozmowami. Spotkaniom tym towarzyszy relaks, odprężenie i brak pośpiechu.

Naczynie z mate przekazuje się z rąk do rąk, zawsze kierując w lewą stronę. Jedna z osób odpowiada za napełnianie naczynia gorącą wodą z termosu. Rytuał wspólnego picia yerba mate trwa do momentu, w którym jedna z osób odmówi przyjęcia napoju, uprzejmie dziękując odpowiednim gestem.

Argentyńscy kowboje – gauchos łączą zaś tradycję asado, czyli wspólnego grillowania ze specjalnym rytuałem picia mate tworząc typowy argentyński klimat.