Złoty korzeń przywraca równowagę psychiczną i siły witalne

Złoty korzeń czyli różeniec górski, zwany arktycznym korzeniem [Rhodiola rosea L.] bez wątpienia zasługuje na miano cudownego zioła.

Od tysięcy lat wykorzystywały go ludy zamieszkujące syberyjskie pustkowia i Daleki Wschód. Wikingowie, Eskimosi, Lapończycy żuli świeże bądź suszone kłącze, by zwiększyć wytrzymałość i usunąć zmęczenie.

Wśród członków wielu syberyjskich rodzin informacje gdzie i w jaki sposób należy zbierać zioło, były ściśle strzeżoną tajemnicą . Cenny surowiec przewożono starożytnymi szlakami Ałtaju i Kaukazu, by wymieniać na gruzińskie wino, owoce i miód.

Chińscy cesarze szukający sekretu długiego życia wysyłali swoje ekspedycje na Syberię, by dostarczyć surowca. Później, długie lata złoty korzeń nielegalnie przemycano przez rosyjską granicę do Chin. Do dziś uważa się za jedną z najcenniejszych roślin leczniczych Azji Środkowej.

Różeniec górski

Rhodiola rosea jest wieloletnią rośliną z rodziny gruboszowatych. Jajowate mięsiste, gromadzące wodę liście pomagają w przystosowaniu do suchych, zimnych stanowisk i arktycznego klimatu. Potrafi wyrastać w szczelinach górskich skał i na morskich klifach północnej Europy, Azji i Ameryki.

W Polsce w stanie dzikim występuje w Tatrach, Sudetach i Karkonoszach. Jest objęty ochroną, coraz chętniej uprawia się dla celów ozdobnych na działkach i  w przydomowych ogródkach.

Różeniec wygląda bardzo dekoracyjnie tworząc piękne kobierce kwiatów w barwach od żółci do czerwieni. Polska i łacińska nazwa nawiązują do różanego zapachu, który wydziela korzeń.

W tradycyjnym zielarstwie

Na Syberii jest powiedzenie: ” kto pije herbatki ze złotego kłącza dożywa w dobrym zdrowiu co najmniej setki”. Regularnie stosuje się by zapobiec chorobom podczas mroźnych i wilgotnych zim.  Do dziś tradycyjnie wręcza się nowożeńcom na nową drogę życia, by zapewnić płodność i zdrowe potomstwo.

Antyczni Grecy i Rzymianie wiedzę o ożywczym działaniu cudownego korzenia prawdopodobnie przejęli od ludów skandynawskich. Jako pierwszy opisał roślinę w „De Materia Medica” Dioskurydes – nadworny medyk cesarzy Nerona i Wespazjana.

Jak wynika z legend i historycznych zapisków, ludy północy stosowały złoty korzeń dla zwiększenia sił witalnych i poprawy odporności. Ale w basenie Morza Śródziemnego zastosowania były bardzo szerokie i różnorodne. Z mocy rośliny korzystano przy wycieńczeniu psychicznym i fizycznym. Dla „lepszego myślenia”, poprawy pamięci i koncentracji. Do leczenia ogólnych słabości, bólów głowy, przepuklin, chorób skóry, jamy ustnej, nawet histerii i wzmacniania słabych włosów.

Profil energetyczny
Smak: cierpki, lekko gorzki, słodki, aromatyczny
Energetyka: chłodzi, osusza
Powinowactwo: płuca, serce, układ krwionośny, krew
Działanie: wzmacnia i tonizuje Qi, stymuluje krążenie, usuwa blokady z naczyń krwionośnych i układu oddechowego

W Mongolii różeniec wykorzystywano w leczeniu gruźlicy i nowotworów. Według medycyny chińskiej uzupełnia energię życiową Qi, oczyszcza układ płucny, odżywia serce, poprawia funkcje umysłowe, hamuje krwawienie, leczy obrzęki i siniaki. Stosuje się dla wzmocnienia, by odzyskać siły witalne po chorobach,  usunąć blokady krążeniowe i energetyczne.

Znacznie wcześniej wykorzystywała złoty korzeń medycyna tybetańska w leczeniu zapaleń płuc, odpluwania krwią, chorobach kobiecych z nadmiarem wydzieliny z pochwy. Z kolei Ajurweda ceni zioło za działanie wzmacniające odporność, wykorzystuje w profilaktyce zapobiegania infekcjom, przy ogólnym osłabieniu i wyczerpaniu.

Jeden z silniejszych adaptogenów

Obok żeń-szenia, traganka, tarczycy bajkalskiej czy witani ospałej należy do roślin adaptogennych, o wyjątkowych właściwościach biologicznych, zwiększających odporność organizmu na czynniki stresogenne.

Różeniec jest niezwykle wytrzymałą byliną. Rośnie na dużych wysokościach, w ciężkich warunkach klimatycznych i ukształtowaniu terenu. Rośliny, które potrafią przystosować się do ekstremalnych warunków środowiska, wytwarzają substancje, które pomagają im przetrwać. Logiczne więc, że również człowiekowi mogą zwiększyć tolerancję na stres i niesprzyjające warunki otoczenia.

Patrząc z energetycznego punktu widzenia – im silniejsza roślina, tym mocniej wpływa na ludzką fizjologię. Ziele wypracowując własną „odporność komórkową”, transferuje ją słabszym komórkom ludzkim. Złoty korzeń doskonale wspiera i odżywia ciało, jak i umysł w okresach wzmożonego stresu, przytłoczenia, zmęczenia i obniżonego poziomu witalności. Ma wyjątkowe działanie tonizujące i harmonizujące cały organizm.

W medycynie współczesnej

Do roku 1969 roku w Rosji różeniec górski był na oficjalnej liście środków stosowanych w leczeniu chorób nerwowo-psychicznych, nerwic i zaburzeń neurologicznych. Obecnie jest drugim po żeń-szeniu najbardziej popularnym i szeroko badanym adaptogenem na świecie.

Początkowo sądzono, że unikalne właściwości rośliny wynikają z zawartości związku o nazwie salidrozyd.  W późniejszych latach odkryto inne substancje czynne, wśród nich rozawinę, rozynę, rozarynę, i rozdrynę  – nazwy pochodne od łacińskiego rosa,  jako że korzeń wydziela delikatny zapach olejku różanego.

Badania w Rosji wykazały, że wyciągi z różeńca górskiego zwiększają transport do mózgu prekursorów serotoniny: tryptofanu i 5-hydroksytryptofanu. Serotonina jest neuroprzekaźnikiem, biorącym udział udział w wielu funkcjach. Ma wpływ na regulację temperatury, ciśnienie krwi, apetyt, skurcze mięśni gładkich, oddychanie, odczuwanie bólu, emocje i zachowanie.

Zrównoważony poziom przynosi poczucie zadowolenia i spokoju psychicznego. Zbyt dużo lub mało serotoniny wiąże się z zaburzeniami psychicznymi typu depresja. Wykazano, że wyciągi z różeńca pomagają w stanach depresyjnych, sezonowych zaburzeniach afektywnych związanych z niedoborem słońca w okresie jesienno-zimowym Europy Północnej.

Działanie złotego korzenia

Różeniec górski jest środkiem wszechstronnie wzmacniającym, zwiększa wydajność i aktywność. Reguluje pracę układu immunologicznego.  Poprawia odporność, ale nadmiernie nie stymuluje, co jest istotne przy nadaktywności w różnego rodzaju alergiach i chorobach autoimmunologicznych. Chroni przed szkodliwym wpływem stresu i czynnikami środowiskowymi.

Działanie: adaptogenne, tonizujące, energetyzujące, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwutleniające, immunoregulujące, ochronne dla serca i mózgu

W sposób łagodny pobudza, dodaje energii, witalności i znakomicie poprawia samopoczucie psychiczne. Idealny dla osób ze słabym systemem nerwowym, niskim poziomem witalności, przemęczonych psychicznie i fizycznie, mających skłonności do wpadania w melancholię i depresję.

Biologiczne działanie różeńca rozciąga się na zasilanie reakcji metabolicznych – rodoksu – reakcji redukcji i oksydacji (utleniania), reakcji na stres i metabolizmu glukozy.  Z badań i doświadczeń klinicznych wynika, że złoty korzeń:

• Oddala przykre w skutkach następstwa związane z ogólną niewydolnością fizyczną i emocjonalną.
• Uodparnia na czynniki stresogenne , zwiększając tolerancje na niesprzyjające warunki zewnętrzne – zmiany pogody, temperatury, zasób tlenu i zanieczyszczeń w powietrzu, hałas.
• Zwiększa wytrzymałość na stres emocjonalny i fizyczny, pozwala zachować spokój w ciężkich sytuacjach.
• Poprawia jasność myślenia, wzmacnia pamięć i koncentrację, ale nie otumania.
• Równoważy działanie nerwowego układu współczulnego i przywspółczulnego.
• Łagodzi niepokój, stany lękowe i depresyjne, uczucie ogólnego rozbicia i splątania.
• W leczeniu depresji jest niemal tak samo skuteczny, jak popularne środki farmakologiczne.

Złoty korzeń ma wyjątkową zdolność pobudzania wydzielania ważnych neuroprzekaźników: dopaminy, serotoniny, noradrenaliny, acetylocholiny. Jednocześnie obniżając poziom kortyzolu – hormonu stresu. To one właśnie decydują o kondycji psychicznej i harmonii emocjonalnej. Ponadto:

• Minimalizuje konsekwencje skutku niedotlenienia organizmu szczególnie mózgu i serca.
• Poprawia wydolność układu odpornościowego, chroniąc przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych, wewnętrznym stresem i nowotworami.
• Działa ochronnie na serce i układ krwionośny, zwiększa wydzielanie erytropoetyny niezbędnej do produkcji czerwonych krwinek, zapobiega nadciśnieniu
• W sytuacjach stresowych zapobiega spustoszeniom dokonywanym przez wolne rodniki i zwiększa rezerwy energetyczne
• Ma działanie przeciwzapalne, antyrodnikowe i przeciwstarzeniowe

Różeniec górski stosowanie

Chociaż złoty korzeń wywiera wyjątkowo pozytywny wpływ na organizm, jest bezpieczny w użyciu i nie wykazuje skutków ubocznych, to nie ma powodu aby brać większe dawki od zalecanych.

Kuracje rozpoczyna się od mniejszych dawek.  Roślina działa trochę jak dopalacz, wywołując efekt pobudzenia, dlatego zażywa się w godzinach porannych, wieczorem może utrudniać zasypianie. Podobnie jak innych adaptogenów nie należy stosować w rytmie ciągłym, by nie przyzwyczajać i rozleniwiać organizmu. Najlepiej stosować krótkotrwałe kuracje w okresach niedoboru słońca, lub wymagających większej koncentracji np. egzaminy, słabsza kondycja fizyczna, wyczerpanie umysłowe, emocjonalne, problemy ze snem, obniżona odporność.

Zwykle stosuje się kuracje 2-4 miesiące.  W razie potrzeby po 2-4 tygodniowej przerwie powtarza.

Ekstrakt z różeńca jest dostępny w formie kapsułek albo proszku. Lepiej wybierać w proszku by poczuć smak, poprzez kubki smakowe na języku płyną informacje bezpośrednio do mózgu co ma wpływ zarówno biochemiczny na ciało jak i bioenergie. Żołądek nie ma kubków smakowych więc korzyści z zażywania ziół w kapsułkach są dużo mniejsze.

Średnia dawka ekstraktu wynosi do 200 mg do 400 mg na dobę. Standardowa zawartość rozawiny i salidrozydu w stosunku 1:3.
Dawki dzienne ekstraktów

• 1% – 360-600 mg
• 2% – 180-300 mg
• 3,8% – 100-170 mg
• Sproszkowane kłącze: 1 g 3 razy dziennie. Można dodawać do herbaty, owsianki, jogurtów, deserów, soków można nim aromatyzować dżemy i miód.

Przepisy z różeńca

Herbatka z różeńca
Złoty korzeń ma cudownie aromatyczny, orzeźwiający smak. Łyżeczkę kłącza zalać przegotowaną, lekko przestudzoną szklanką wody, zaparzać 20 minut pod przykryciem. Tak samo rozdrobniony korzeń z tym, że łyżeczkę na 2 szklanki wody. Wywar: 2 łyżeczki suszonego korzenia zalewa się szklanką wody, gotuje 10 minut na wolnym ogniu. Największą moc mają rośliny rosnące w strefie arktycznej i na dużych wysokościach. Według badań przeprowadzanych w Rosji wyciąg alkoholowy wykazuje najbardziej skuteczne działanie.

Nalewka ze złotego korzenia
Jedną część rozdrobnionych kłączy z korzeniami zalać 5 częściami ciepłego alkoholu 40%. Macerować minimum 14 dni, przefiltrować. Zażywa się 2 razy dziennie 5 ml.

Wzmacniający miód
6 łyżeczek suchych owoców pokrzywy tzw. orzeszków utłuc w moździerzu lub zmielić, wymieszać z 2 łyżeczkami sproszkowanego korzenia różeńca. Skropić odrobiną wina lub świeżo wyciśniętym sokiem z cytryny. Dodać 12 łyżek stołowych dobrego miodu, starannie wymieszać i przełożyć do słoiczka. Zażywa się łyżeczkę dziennie po śniadaniu, dla ogólnego wzmocnienia i poprawy odporności.

Złoty korzeń można łączyć innymi ziołami

• W połączeniu miłorzębem japońskim poprawia pamięć.
• Z żeń-szeniem równoważy pracę układu nerwowego, zmniejsza napięcie, poprawia koncentrację.
• Wzmacnia odporność na stres w połączeniu z witanią ospałą, melisą, miętą.
• Z kurkumą chroni wątrobę i wzmacnia mechanizmy naprawcze, stosuje się w problemach trawiennych.
• Dla odżywienia komórek można łączyć z prawdziwym kakao, migdałami, miodem, wiórkami kokosowymi

Przeciwskazania:
Nie zaleca się stosować razem z lekami psychotropowymi: antydepresantami generacji SSRI, SNRI, klomipraminą, przeciwbólowymi z grupy opioidów . Nie ma badań dotyczących stosowania u kobiet w ciąży i w czasie laktacji.