Werbena krzaczasta tonizuje i koi układ nerwowy

Werbena krzaczasta [Verbena hastata] jest jedną z wielu rodzajów, atrakcyjnych, wieloletnich roślin z rodziny werbenowatych.

Nazwa botaniczna Verbena oznacza „roślinę ołtarzową”. Werbena towarzyszy człowiekowi od epoki kamiennej. W folklorze nazywana zielem czarownic, witułką. W wielu kulturach uznawana za święte ziele o magicznej mocy.

Werbena pełniła ważną rolę w starożytnych kulturach. Używano ją do celów sakralnych, wróżenia, rytuałów i zaklęć. Palono ją na ołtarzach, wykorzystywano do energetycznej ochrony, wyciszaniu emocji i w lecznictwie. W XVI wieku werbena stała się oficjalnym środkiem leczniczym angielskich aptekarzy. Stosowano ją w leczeniu ponad 30 zaburzeń chorobowych.

Najbardziej znanym gatunkiem w Europie jest Verbena officinalis, w tym artykule skupię się na werbenie krzaczastej, o nieco odmiennym, wyjątkowym działaniu.

Werbena krzaczasta

Pochodzi z Ameryki Północnej, bez problemu zadomowiła się w Europie, chętnie uprawiana jako roślina miododajna.

Wyrasta do 120 cm wysokości, podłużne, jasnozielone z ząbkowatymi brzegami są szorstkie w dotyku. Wytwarza zebrane w niewielkie kłosy, drobne, niebiesko-purpurowe kwiaty,  o pięknym zapachu. Stąd na rodzimych terenach nazywana jest niebieską werbeną (blue vervain).  Podczas wegetacji bujnie się rozkrzewia i zajmuje sporo miejsca.

Dziko występuje na wilgotnych preriach i łąkach, przy brzegach strumieni, niskich, widnych lasach. W uprawie nie ma wielkich wymagań glebowych, lubi stanowiska słoneczne i lekko zacienione. Surowcem zielarskim są liście, kwiaty, korzenie i łodygi.

W tradycyjnym zielarstwie

Rdzenni Amerykanie wykorzystywali werbenę krzaczastą do leczenia bólów głowy, bezsenności i problemów z krążeniem. Zewnętrze do mycia i okładów by wspomóc gojenie ran ciętych i kłutych, oraz płukanek jamy ustnej.

Prażone lub zmielone na mąkę nasiona wykorzystywano w kuchni. Listki stosowano do zielarskich herbatek, dodawano do zup i sałatek.

Profil energetyczny

Smak: gorzki, cierpki, ostro drażniący
Energetyka: chłodzi, osusza, relaksuje
Powinowactwo tkankowe: śledziona, wątroba, żołądek, płuca, macica, układ nerwowy, mięśniowo-szkieletowy, okolice szyi
Działanie: Rozprasza stagnację, oczyszcza krew, podnosi poziom energii Qi, stymuluje krążenie w kierunku na zewnątrz

Niebieska werbena rozluźnia, chłodzi i wysusza. Stosując zewnętrznie można zauważyć zaróżowienie skóry, co jest oznaką zdolności do wyciągania krwi w kierunku do jej powierzchni, na zewnątrz.

Relaksujące działanie można dostrzec w każdym aspekcie  działania. Od zdolności rozluźniania, zwiotczania napiętych mięśni po uspokajanie rozdrażnionego umysłu. Gorzki smak nadaje werbenie chłodzący charakter. Wreszcie gorycz zwiększa usuwanie wydzielin, co przejawia się efektem osuszającym.

Ajurweda wykorzystuje werbenę krzaczastą w zaburzeniach vata dosha, przy skłonności do napięć w ciele i umyśle.

Werbena krzaczasta wygląda jakby była mocno naprężona, napięta. Wąskie, wrzecionowate są skierowane ku górze. W sumie roślina bardzo przypomina vata dosha, którą równoważy. Rozluźniające, przeciwskurczowe, relaksujące działanie jest panaceum na napięcia fizyczne i psychiczne, przepracowanie, wypalenie. Działa jak jak kanał między układem nerwowym a mięśniowo-szkieletowym, przynosząc odprężenie w ciele i umyśle.  Chłodzący i osuszający charakter może pogorszyć vata.  Stosując dłuższy czas, dla zrównoważenia energetycznego, łączy z roślinami rozgrzewającymi, nawilżającymi.

Werbena krzaczasta pomocna jest również dla pitta dosha, z tendencją do gorąca. Gorycz chłodzi podrażnione układy, rozluźnia umysł. Zioło jest wskazane, gdy żywioły ognia i powietrza łączą się, nawzajem się napędzają tworząc błędne koło, aż do całkowitego wypalenia. Może to być nerwowość, niepokój prowadzące do silnego podekscytowania i wyczerpania, połączonego ze skurczami i bólem. Werbena krzaczasta sprowadzi ten stan do większej równowagi.

Moje doświadczenia z werbeną krzaczastą

Od ponad dwóch lat roślinę uprawiam i stosuję w praktyce. Werbena krzaczasta ma bardzo gorzki smak, z posmakiem cierpkości. W gardle wywołuje nieprzyjemne uczucie kwaśno-palące, drażniące. Można odnieść wrażenie, że treść żołądkowa cofa się do gardła i poczuć dreszcze wzdłuż kręgosłupa.

Gorzki smak odtruwa, usuwa nadmiar ciepła i wilgoci, ma energię uziemiającą. Ostro drażniący smak uwalnia wzorce napięć, relaksuje, rozluźnia ściśnięte, napięte tkanki, rozkurcza blokady hamujące ruch, uwalnia „wiatr”.  Zioła tej kategorii stosuje się w małych dawkach, mimo to fizjologicznie oddziałują na głębokim poziomie.

Myślę, że działanie rozluźniające, relaksujące werbeny krzaczastej można porównać do lobelii. Najbardziej pomocna jest przy zesztywnieniu, naprężeniu okolic karku, szyi, ramion, stawu skroniowo-żuchwowego, co często skutkuje bólami głowy. Bardzo ładnie rozluźnia napięcie w tych obszarach, które potęguje nadmierny stres, lęk i niepokój. Rozluźnienie napięcia w tkankach automatycznie wycisza umysł.

Werbena krzaczasta rozluźnia też napięcie w wątrobie, które skutkują napięciowymi bólami głowy. Tego typu ból zaczyna się w tylnej części szyi, karku promieniuje w kierunku czoła. Działa na pęcherzyk żółciowy i cały układ trawienny, stymulując wydzielanie soków trawiennych, żółci, pomaga w trawieniu tłuszczów. Ponadto łagodzi napięcia w okolicy miednicy, przy bólach miesiączkowych i kamicy moczowej. Jest przydatna przy gorączce, podziała napotnie, gdy inne środki nie skutkują.

Ziele, zwłaszcza korzeń jest bardzo dobrym środkiem uspokajającym układ nerwowy, nie zaburzając koncentracji. Sprawdza się w gorących stanach pobudzenia, spięcia, bez wydzielania potu, przy zwężonych porach i naczyniach włosowatych. Idealna dla osób rozdrażnionych napięciem, przepracowanych, z nawałem narzuconych sobie obowiązków, którym nie mogą sprostać, ani spać z powodu mętliku w głowie. Skutkiem tego jest wyczerpanie, wypalenie a nawet fizycznie odczuwalny ból.

W medycynie współczesnej

Werbena krzaczasta ma w swoim składzie m.in alkaloidy, glikozydy, flawonoidy, triterpeny. Działanie: przeciwskurczowe, rozluźniające, uspakajające [1], tonizujące, przeciwgorączkowe, napotne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, wykrztuśne, ściągające, przeciwbólowe, przeciwpasożytnicze.

Zastosowania:

• Napięcie nerwowe, niepokój, drażliwość, bezsenność, bóle głowy
• Zapalenia dróg moczowych, kamienie nerkowe, dna moczanowa
• Infekcje układu oddechowego, zapalenie oskrzeli, gorączka, astma
• Podrażnienia przewodu pokarmowego, zastój żółci, pasożyty jelitowe
• Bóle stawów, kości, mięśni,
• Owrzodzenia jamy ustnej, krwawiące dziąsła,
• Zahamowanie miesiączki, skurcze menstruacyjne, dolegliwości menopauzy

Działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe jest podobne do aspiryny. Wyciągi z werbeny krzaczastej są dobrym środkiem ściągającym przy stanach zapalnych jamy ustnej. Płynem można przemywać zmęczone, zaczerwienione oczy. Według badań werbena krzaczasta ma tendencję równoważenia pracy układu hormonalnego i tarczycy. Zawiera werbeninę, która stymuluje laktację.

Werbena jest przydatna do zwiększenia potliwości i regulacji temperatury, co pomaga, gdy ktoś jest chory. Ma pozytywne zalety, które poprawiają nastrój, dzięki czemu jest doskonałym środkiem na poprawę nastroju po chorobie. Werbena równoważy hormony i normalizuje pracę tarczycy. Stosowany jest w leczeniu dolegliwości menstruacyjnych, w tym hormonalnych bólów głowy, oraz jako nalewka do ochłodzenia menopauzalnych uderzeń gorąca.

Werbena krzaczasta przepisy

Napar 
1-2 łyżeczki ziela zalać szklanką wrzątku, zaparzać 5 min pod przykryciem.  Pije się 1/2-1 szklaki trzy razy dziennie. Można dosłodzić miodem przy uporczywym kaszlu i zwężeniu oskrzeli. Zewnętrzne stosuje się do przemywania ran, oczu, skóry i płukania jamy ustnej. Herbatka jest bardzo gorzka, znacznie przyjemniej stosować nalewkę.

Nalewka z werbeny krzaczastej 

Garść świeżego ziela zalewa się 1/2 litra 60% alkoholu. Do suszu można użyć 40-50%.  Maceruje się 2 tygodnie codziennie wstrząsając naczyniem. Po przefiltrowaniu pije się 30 kropli rozcieńczonych w kieliszku wody.

Na wypalenie, stres, stany lękowe, zmęczenie, brak sił witalnych, w nalewce połączyć w równych ilościach werbenę krzaczastą z rumiankiem, rzepikiem, witanią ospałą,  tragankiem lub korzeniem arcydzięgla.  Werbena krzaczasta, rzepik i rumianek złagodzą napięcie, niepokój uczucie przytłoczenia, wyciszą układ nerwowy i umysł, adaptogeny podwyższą poziom energii, sił witalnych.

Przeciwskazania: Werbeny nie stosuje się u kobiet w ciąży i małych dzieci. Może kolidować z lekami hormonalnymi i na nadciśnienie. Duże dawki mogą wywołać wymioty lub efekty przeczyszczające.

B. della Porta