Biedrzeniec mniejszy – aromatyczne zioło w domowej apteczce

Biedrzeniec mniejszy [Pimpinella saxifraga] od starożytności był wykorzystywany w kuchni i lecznictwie.

Korzeń, kłącze i liście stosowano jako surowiec maści i leków na żołądek, serce, trawienie, obrzęki i drogi oddechowe. W średniowieczu uchodził za lek skuteczny przeciw zarazom.

Roślinę wykorzystywano do aromatyzowania likierów, nalewek, ciast, deserów. Z młodych liści smakiem przypominającym ogórek gotowano jarzynki lub surowe dodawano do sałatek. We Włoszech biedrzeniec mniejszy dodaje się do ziołowego masła, sosów, zup, sałatek, past warzywnych i rybnych.

Biedrzeniec mniejszy

Jest wieloletnią byliną dorastającą do 60 cm. Wyglądem przypomina kminek. Nieliczne małe, brzegiem ząbkowane liście wyrastają się na dolnej części łodygi. Drobne białe kwiaty zebrane w baldachy wydzielają słaby, słodki zapach. Kwitnie od czerwca do września.

Biedrzeniec mniejszy zasiedla łąki, pastwiska, nieużytki, można go znaleźć w widnych lasach i rowach. Surowcem leczniczym są ziele, nasiona, kłącze i korzeń. Ziele można zbierać całe lato, korzeń o intensywnym gorzko ostrym zapachu wiosną i jesienią.

Zastosowania lecznicze biedrzeńca

Biedrzeniec mniejszy jest bogaty w olejki eteryczne m.in azulen, garbniki, goryczki, saponiny, kumaryny. [1] 

• Ma działanie przeciwzapalne, napotne,
• Wykrztuśne, antyseptyczne
• Rozkurczowe, moczopędne,
• Łagodnie ściągające,
• Lekko uspokajające
• Hamuje powstawanie kamieni nerkowych
• Stymuluje apetyt

Stosuje się w leczeniu:

• Infekcji dróg oddechowych,
• Zapalenia oskrzeli, krtani, tchawicy
• Usuwania nadmiaru śluzu, łagodzeniu kaszlu, chrypki
• Bólu gardła,  anginy, stanów zapalnych jamy ustnej
• Zaburzeń pracy nerek i dróg moczowych
• Zatrzymywaniu wody
• Kamicy nerkowej
• Nieżytu żołądka i jelit
• Zaburzeń trawiennych, gazów, wzdęć, biegunek
• Żylaków – do kąpieli i maści
• Chorób skórnych owrzodzeń, przebarwień, stanów zapalnych

Biedrzeniec mniejszy przepisy lecznicze

Żucie korzenia i kłącza
Korzeń i kłącze po starannym oczyszczeniu można stosować na surowo. Żute powoli i dokładnie łagodzą stany zapalne jamy ustnej, gardła, pomagają w anginie i odświeżają oddech.

Napar z biedrzeńca
1 łyżkę rozdrobnionego surowca zalać szklanką wrzątku lub gorącego mleka. Zaparzać 20 minut. Po przecedzeniu można dosłodzić miodem. Pije się po pół szklanki 2-4 razy dziennie w infekcjach dróg oddechowych, nieżycie gardła, oskrzeli, tchawicy, kaszlu, chrypce.

Odwar z korzenia lub kłącza 
Łyżkę suszonego surowca zalać 2 szklankami zimnej wody. Doprowadzić do wrzenia. Gotować na małym ogniu kłącze 10 minut, korzeń -20. Pije się po 1/3 szklanki 2-3 razy dziennie w nieżytach dróg oddechowych i jako środek moczopędny. Stosuje się do płukania jamy ustnej, obmywania i okładów na wrzody, czyraki, stany zapalne skóry.

Ekstrakt na zimno
Łyżeczkę surowca moczyć 10 godzin w zimnej wodzie. Podgrzać, po zagotowaniu zdjąć z ognia. Stosuje się jak wyżej

Nalewka 
Niewielką ilość  kłącza lub korzenia zalać 70% alkoholem w stosunku 1:4. Odstawić w ciepłe, ciemne miejsce na tydzień-dwa.  Przefiltrować do butelki. Mała ilość nalewki – łyżka dwa razy na dobę ma działanie wykrztuśne, poprawiające trawienie, zapobiegające kolkom, wzdęciom.

Sok z biedrzeńca 
Świeży sok z rośliny pomaga usuwać przebarwienia i plamy na skórze. Wciera się rano i wieczorem.

Herbatka prof. Muszyńskiego
2 części korzenia biedrzeńca
Po 1 części kwiatu dziewanny i liścia podbiału.

Czubatą łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku.
Gotować 5 minut na małym ogniu. Przecedzić.
Pije się po pół szklanki co 2 godziny w zaleganiu wydzieliny w drogach oddechowych.
Przewlekły kaszel, bronchit, astma.

Przeciwwskazania

Biedrzeńca nie wolno łączyć z lekami rozrzedzającymi krew i stosować w ciąży.