Bylica boże drzewko [Artemisia abrotanum ]zwana bożodrzewem albo bożym drzewkiem ponad tysiąc lat temu przywędrowała z Bliskiego Wschodu do Europy wraz wędrownymi mnichami .
W przeszłości traktowana jako magiczne zioło, wykorzystywane w kultach. Z bylicy robiono kadzidła i wieńce na religijne uroczystości, stąd prawdopodobnie nazwa boże drzewko.
Dla ochrony przed robactwem i nieszczęściami chętnie ziele uprawiano w przydomowych ogródkach. Pieczę nad bylicą trzymały młode dziewczęta. Wierzono, że jeśli zaniedbane boże drzewko uschnie wróży śmierć któremuś z domowników.
Bylica boże drzewko zawiera olejki eteryczne odstraszające owady. We Francji nazywana „garderobe”, ponieważ od wieków używa się do ochrony ubrań przed molami.
Bylica boże drzewko
Należy do rodziny astrowatych, wyrasta do około 1,5 metra wysokości. Wzniesione pędy gęsto pokrywają miękkie gałązki z delikatnymi sino-zielonymi od spodu szaro owłosionymi listkami. Szczyty wieńczą małe kuliste koszyczki kwiatowe.
Dziś często uprawia się dla celów ozdobnych, leczniczych i przyprawowych, jest świetnym dodatkiem w kuchni.
W Polsce w stanie zdziczałym roślinę można spotkać w ogródkach, parkach i przychaciach. Wszystkie części rośliny po roztarciu wydzielają charakterystyczny silny specyficzny aromat cytrynowy. Jedna z odmian Artemisia Cola Brush pachnie jak… coca-cola.
Lecznicze działanie
Gorzki, aromatyczny smak przypisany jest żywiołowo ognia. Bylica boże drzewko lekko rozgrzewa, osusza nadmiar wilgoci. Usuwa „wilgotne bagienko”, środowisko, w którym rozwijają się pasożyty i drobnoustroje chorobotwórcze. Gorzki smak połączony z rozpraszającą naturą aromatu mocno stymuluje wydzielanie soków trawiennych żołądka, trzustki, wątroby.
Bylica boże drzewko jest tonikiem dla układu pokarmowego, porusza krew i rozpuszcza wszystko co niepotrzebne. Główne działania:
- Przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, moczopędne, napotne
- Żółciopędne, ułatwia przepływ żółci z pęcherzyka żółciowego do dwunastnicy
- Wydzielnicze, wzmaga wytwarzanie soków żółciowych i trzustkowych
- Ma właściwości tonizujące, uspokajające i przeciw pasożytnicze. Stosując boże drzewko można się bezpiecznie pozbyć owsików i glist – szczególnie u dzieci.
Napary z ziela stosuje się
- W schorzeniach trzustki, wątroby, pęcherzyka żółciowego,
- Zastoju żółci, skurczach dróg żółciowych
- W niedoborze kwasu żołądkowego, soków trawiennych, soku trzustkowego
- Bólach brzucha, wzdęciach, niestrawności, braku apetytu
- Pomocniczo w stanach zapalnych żołądka, jelit, owrzodzeniu jelita grubego.
- Ziele jest pomocne w przeziębieniach, infekcjach i chronicznym zmęczeniu.
- Zewnętrznie działa odświeżająco i tonizująco dla skóry, usuwa stany zapalne, trądzik, odmładza cerę.
Dawniej stosowano przy nieregularnych miesiączkach, jako środek pobudzający krwawienie i redukujący ból. Bylica boże drzewko może wywołać poronienie, nie wolno stosować w ciąży.
Bylica boże drzewko przepisy
Napar z bylicy bożego drzewka
1 łyżkę rozdrobnionego ziela zalać szklanką wrzątku, zaparzać pod przykryciem 15 minut. Pije się 1/3 szklanki trzy razy dziennie 20 minut przed posiłkiem jako środek żółciotwórczy, żółciopędny, poprawiający trawienie i przy wymienionych wyżej dolegliwościach. Zewnętrznie napar stosuje się do płukania gardła i okładów.
Wywar
1-2 łyżki bożego drzewka zalać w garnku 300 ml wrzątku. Gotować pod przykryciem 15-20 minut. Po przecedzeniu można pić jak herbatkę lub stosować do kompresów na gorące stany zapalne skóry.
Nalewka -Tinctura Abrotani
50 g ziela zalać 250 ml alkoholu 70° otrzymanego ze zmieszania w równych ilości spirytusu 95° i wódki czystej 45°. Pozostawić w ciemnym miejscu na 14 dni, co pewien czas wstrząsając. Następnie przecedzić. Ziele wycisnąć i połączyć obie frakcje, po czym przesączyć. Nalewkę przechowywać w butelce z ciemnego szkła, światło niszczy składniki lecznicze. /A. Ożarowski/
Pije się 15-30 kropli w kieliszku wody na 30 minut przed posiłkiem 3 razy dziennie. Stosuje jako żołądkowy, poprawiający trawienie lub po 40 kropli do 1/2 łyżeczki w kieliszku wody jako lek żółciotwórczy i przeciwskurczowy.
Orzeźwiająca kąpiel
2 garści ziela bożego drzewka zalać 3 litrami ciepłej wody i zagotować. Podgrzewać pod przykryciem po przecedzeniu wlać do wanny z wodą.
Kąpiel stóp
Garść ziela zalać 3 litrami wrzątku, podgrzewać pod przykryciem 15-20 minut. Odstawić do przestygnięcia, przelać do miski i moczyć stopy pół godziny. Stosuje się przy grzybicy, nadmiernej potliwości, zmęczeniu stóp.
Zioła żółciopędne
- Składniki, po 50 g – ziela bylicy boże drzewko, kwiatu kocanki
- Po 25 g – ziele drapacza, krwawniku, kminku i rozdrobnionego kłącza tataraku
Półtorej łyżki mieszanki zalać 2 szklankami gorącej wody. Gotować pod przykryciem 2-3 minuty. Odstawić na 10 minut i przecedzić do termosu.
Pije się 1/2 szklanki 3 razy dziennie przed jedzeniem. Stosuje się jako łagodny środek przeciwskurczowy, żółciopędny i przeciwzapalny na drogi żółciowe. Pobudza wydzielanie soków trawiennych i ułatwia przyswajanie składników odżywczych z pokarmów.
Zioła szwedzkie opracowane przez A. Ożarowskiego
- bylica boże drzewko, bylica pospolita, centuria – po 50 g
- ziela drapacza lekarskiego, dziurawca, krwawnika, bobrka trójlistnego, kora kruszyny, kłącze tataraku, korzeń arcydzięgla, kwiat nagietka – po 25g
Korzenie i kłącza starannie rozdrobnić. Zmieszać z pozostałymi ziołami. Jest to czynność bardzo ważna, pomaga wyodrębnić z nich składniki leczące. W oryginalnym przepisie sporządzania ziół szwedzkich zalecano nawet rozcieranie w moździerzu.
4 czubate łyżki mieszanki włożyć do butelki z ciemnego szkła, zalać 1/2 litra czystej wódki 40%. Odstawić na 10-12 dni. Często wstrząsać, nawet kila razy dziennie. Składniki odsączyć i wycisnąć. Płyn jeszcze raz przecedzić przez gazę.
Pozostałe zioła zalać powtórnie 1/2 litra wódki. Pozostawić na kolejne 10 dni, wstrząsnąć co pewien czas. Płyn odsączyć. Oba ekstrakty zmieszać razem i przelać do ciemnych butelek. Przechowywać w miejscu ciemnym i chłodnym lub w lodówce. Ziółka nie tracą wartości przez dłuższy czas, nawet kilka lat. Przygotowany specyfik można zażywać profilaktycznie jako środek poprawiający trawienie i wzmacniający 1 łyżeczkę rano i wieczorem.
Co prawda zioła zioła szwedzkie o różnym składzie są na rynku dostępne. Ale produkowane masowo, z surowca z plantacji dlatego ich wartość lecznicza jest mizerna. Niektórzy zielarze twierdzą, że kupne nie wykazują działania.
W celach leczniczych warto je zrobić samodzielnie. Równie dobra jest mieszanka wg przepisu M. Treben, obydwie można wykorzystać podobnie. Zioła szwedzkie przepis i zastosowanie TUTAJ
Bylica boże drzewko inne zastosowania
Bylica boże drzewko zawiera dużą ilość olejków eterycznych, które nadają jej mocny korzenny zapach z cytrynową nutką. Świeże listki znajdują zastosowanie w kuchni. Wykorzystuje się do aromatyzowania sałatek, tłustych mięs, octów ziołowych, sosów, ciast lub pieczystego: wołowiny, wieprzowiny i ryb, szczególnie węgorza.
Dawniej ziele wkładano do szaf między bieliznę, noszono w kieszeniach. Nadaje ładny zapach i skutecznie odstrasza mole i insekty np. pchły. Gałązki można położyć w legowisku psa.
Pachnący woreczek przeciw molom do szafy
Wymieszać boże ziele z kwiatami lawendy. Włożyć do płóciennego woreczka, dodać liść laurowy, gałązkę rozmarynu, kilka goździków i kawałek laski cynamonu. Skropić kilkoma kroplami ulubionego olejku eterycznego pasuje lawendowy albo różany. Odstrasza mole, nadaje ładny, świeży zapach.