Potas – objawy i przyczyny niskiego poziomu. Jak uzupełnić niedobór?

Potas jest jednym z pierwiastków życia.

Pod względem zawartości w ustroju człowieka stanowi trzeci, po fosforze i wapniu, makroelement o charakterze budulcowym i regulacyjnym. Potas jest głównym elektrolitem przenoszącym ładunki elektryczne,  niezbędny dla funkcji komórkowych i przewodnictwa elektrycznego. Odgrywa ważną rolę w syntezie białek i tkanek mięśniowych. Działa wewnątrz komórek utrzymując pH na optymalnym poziomie.

Surowica krwi zawiera 4-5 mg  całkowitego  potasu,  czerwone  krwinki – 420  mg.  

Około 98% potasu znajduje się komórkach, z czego 80% w mięśniowych. Pozostałe 20% w kościach, wątrobie i czerwonych ciałkach krwi. W komórkach potas utrzymuje równowagę stężenia płynów, reguluje ilość sodu, jaka może się do nich dostać. Wraz z sodem umożliwia generowanie impulsów elektrycznych w komórkach mięśni, w tym najważniejszego – mięśnia sercowego.

Główne funkcje potasu

• Przewodzi Impulsy nerwowe i elektryczne
• Pomaga w transporcie tlenu do mózgu
• Rozszerza naczynia krwionośne
• Zapewnia siłę mięśniom i reguluje ich skurcze
• Reguluje rytm serca i pomaga utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi
• Reguluje retencję płynów, wpływa na ilość zatrzymywanej w organizmie wody
• Uczestniczy w wytwarzaniu energii
• Bierze udział w metabolizmie białek, węglowodanów, tłuszczów
• Pobudza wydzielanie insuliny
• Wspiera funkcjonowanie serca i nerek
• Pomaga nerkom w usuwaniu odpadów
• Bierze udział w regulowaniu pracy hormonów
• Sole potasowe pomagają zachować odpowiedni poziom pH

Potas chroni przed stresem, opóźnia stwardnienie naczyń krwionośnych, przeciwdziała miażdżycy. Działa antyseptycznie – uwalnia organizm od stafylokoków i streptokoków. Niszczy bakterie w komórkach zabierając im wodę. Usprawnia pracę mięśnia sercowego, układu nerwowego, układu kostnego. Pomaga utrzymać zdrową krew, jędrną skórę, ładną cerę.  Przyspiesza rekonwalescencje po chorobach zakaźnych. Pomaga w leczeniu chorób na tle niedokrwistości.

Objawy niedoboru potasu 

• Nierównomierny rytm serca
• Drżenie powiek, kącików ust
• Bolesne kurcze mięśni, szczególnie nóg
• Bóle stawów, podatność na łamania kości
• Twardnienie skóry na podeszwach stóp, podatność na odciski
• Obniżona odporność, częste infekcje
• Częste swędzenie skóry, trudności w gojeniu ran
• Zęby łatwo poddające się próchnicy
• Pryszcze na skórze
• Stały stan napięcia wewnętrznego, podatność na stres
• Nadmierne zmęczenie
• Problemy z zasypianiem
• Wrażliwość na zimno, marznięcie stóp i dłoni
• Skłonność do zaparć, brak łaknienia
• Osłabienie psychiki, pamięci, trudność w podejmowaniu decyzji
• Zwiększona wrażliwość na sód/sól

Przewlekły niski poziom potasu odpowiada za osłabienie mięśni, zmęczenie, bezsenność, nieregularny rytm serca, zaburzenia trawienne. Wzrasta ryzyko nadciśnienia, obrzęków, chorób  serca, udaru mózgu, osteoporozy, zwiększenia wrażliwości na sól.

Ekstremalnie niski poziom, przy ilości jonów potasu w surowicy krwi wynosi poniżej 3,8 mmol/l to hipokaliemia, która może skutkować poważnymi zaburzeniami pracy serca , łącznie ze śmiercią.  Nadmierny poziom potasu – hiperkalemia – może prowadzić do niewydolności nerek.

Niski poziom potasu – przyczyny

• Odwodnienie, niedostateczna ilość wypijanych płynów.
• Duża utrata wody przy biegunkach, wymiotach.
• Zwiększone wydzielanie potu, bez uzupełnienia elektrolitów.
• Niski poziom krzemu.
• Diety odchudzające.
• Niedostateczna podaż potasu w diecie.
• Niski poziom magnezu, który chroni komórki przed utratą potasu.
• Przyjmowanie leków moczopędnych lub środków przeczyszczających.
• Zaburzenie pracy nerek lub nadnerczy.
• Nadużywanie alkoholu.
• Cukrzyca.
• Silny stres, nadmierne emocje wypłukują potas

Woda, sól i potas wspólnie regulują zawartość wody w organizmie. Sprawne funkcjonowanie organizmu zależy od równowagi między potasem i sodem.

Potas – jak uzupełnić niedobór?   

Z suplementów łatwo przedawkować, zwłaszcza gdy nerki słabiej pracują. Dzienne zapotrzebowanie na potas łatwo pokryć z żywności i napojów.  Łączy się z tym również sposób przyrządzania potraw. Np. ziemniaki są bardzo bogate w sole potasu, ale niewłaściwe  gotowanie sprawia, że cały potas wylewamy wraz z wodą.  Po ugotowaniu na talerzu zostaje sama skrobia bez mikroelementów.

Najwięcej potasu znajdziemy

• Warzywa
  Pietruszka, sałata, szpinak, brokuły, papryka, groszek, fasola, pomidory, ziemniaki, dynia
• Owoce
  Banany, melony, awokado, rodzynki, morele, jabłka, pomarańcze, cytrusy
• Produkty odzwierzęce
  Mięso, ryby – łosoś, flądra, sardynki, dorsz, niepasteryzowane mleko i nabiał
• Zioła
  Skrzyp, pokrzywa, babka lancetowata, chmiel, koniczyna, kocimiętka
• Inne
  Orzechy aż 1025/100 g, migdały 733 mg/100 g,  kakao, nasiona chia, zarodki pszenicy, ocet jabłkowy

Dużo potasu zawiera woda kokosowa, kakao, sok pomidorowy, jabłkowy, pomarańczowy, z czarnej porzeczki, winogron.

200 ml soku pomidorowego pokrywa dzienną dawką i dorosłych. Więcej potrzebują dzieci i osoby w podeszłym wieku. W sytuacjach stresowych, nadmiernego pocenia, biegunek zapotrzebowanie wzrasta dwukrotnie. Gdy sytuacja wymaga potas można szybko uzupełnić domowym octem jabłkowym – 2 łyżki na szklankę wody, dosłodzić miodem.

Potas jest często dodawany do przetworzonej żywności: pieczywa,  napojów izotonicznych,  ale w mało przyswajalnej postaci chlorku potasu. Przepis na domowy napój izotoniczny uzupełniający elektrolity Tutaj