Podagrycznik pospolity w kuchni i ziołowej apteczce – przepisy

Podagrycznik pospolity [Aegopodium podagraria] jest pospolitym, trudnym do wytępienia chwastem. Bardzo szybko się rozmnaża i błyskawicznie rozprzestrzenia. Z pozostawionego małego kawałka kłącza, korzenia natychmiast wyrastają łany zielska.

Regionalnie zwany kozią stópką, śnitką, barszczycą, gierszem.  Charakterystyczne, gęste łany podagrycznika spotyka się przy drogach, zagrodach gospodarskich, w ogrodach, zaroślach, lasach.

Preferuje miejsca zacienione, wilgotne, z bogatym w azot podłożem. Nazwa rodzajowa Aegopodium pochodzi z greki, oznacza kozią stópkę w odniesieniu do kształtu liścia.  Drugi człon podagraria nawiązuje do tradycyjnego zastosowania w leczeniu dny moczanowej.

Podagrycznik pospolity

Należy do rodziny selerowatych, wyrasta średnio do wysokości 60-80 cm.  Prosta, gładka łodyga rozgałęziona na szczycie jest pusta w środku o trójkątnym przekroju. Młodziutkie listki są zwinięte w harmonijkę, dojrzałe przypominają inne rośliny z selerowatych.

Wiosną pojawiają się charakterystyczne baldachy złożone z małych białych kwiatków. Podagrycznik kwitnie od końca maja do września.  Po przekwitnięciu wytwarza podłużne owce, wielkością i kształtem przypominające nasiona marchewki.

Przez długie wieki podagrycznik stosowano wykorzystywano w kuchni i lecznictwie. W średniowieczu nawet uprawiano na grządkach warzywnych.  Do celów zielarskich i kulinarnych wykorzystuje się ziele, liście, korzeń i nasiona. Suszy się w temperaturze pokojowej, z dala od słońca.

W tradycyjnym zielarstwie

Jak nazwa wskazuje podagrycznik szeroko wykorzystywano w leczeniu podagry czyli dny moczanowej. Ponadto stosowano jako środek uspakajający, łagodzący i przeciwzapalny w chorobach płuc, żołądka, skóry, rwie kulszowej, artretyzmie i dolegliwościach reumatycznych.

Nie gardzono zielem w kuchni, używano je jak warzywo i przyprawę. Młode listki bogate w witaminę C jadano na surowo, dodawano do wiosennych potraw, ze starszych gotowano polewki i bryje.

Podagrycznik ma przyjemny słodkawy, lekko gorzkawy smak i rosołowy aromat z cytrynową nutką. Energetycznie jest odżywczy, chłodzący, nawilżający.

Medycyna wschodnia wykorzystuje podagrycznik w leczeniu atrofii tkanek, napięcia, skurczów, wyniszczenia. Wskazania do zastosowania: suchy, czerwony język, od ciepła spowodowanego brakiem płynów lub blady, niedożywiony. Puls zwykle słaby, nierówny, skóra sucha, szorstka pozbawiona nawilżenia – płynów lub/i tłuszczów.  Generalnie niedożywione lub/i nienawilżone tkanki tracą funkcjonalność, co prowadzi również do sztywności stawów, zaparć, zaburzeń hormonalnych.

Co mówi nauka?

Podagrycznik jest źródłem cennych składników odżywczych, dlatego chętnie po niego sięgano w okresach głodu. Zawiera dużą ilość przeciwutleniaczy, saponiny, sole mineralne, olejki eteryczne. Nawilża, odżywia i regeneruje tkanki.

Zawarte w roślinie czynne związki przeciwzapalne działają wielokrotnie silniej, niż syntetyczne stosowane w chorobach reumatycznych. Wykazuje właściwości przeciwbakteryjne zdolne do niszczenia gronkowca złocistego. [1]

Działanie: przeciwzapalne,  przeciwdrobnoustrojowe, gojące, łagodzące, regenerujące, moczopędne, uspokajające, relaksujące. Niektóre badania potwierdzają działanie przeciwnowotworowe.

• Podagrycznik pomaga oczyszczać nerki i zwiększa ich zdolności filtracyjne. Usuwa sole kwasu moczowego odkładane w stawach. Redukuje ból i sztywność stawów Reguluje procesy przemiany materii, wzmacnia odporność.

Zastosowania:

• Dolegliwości stawów, dna moczanowa, reumatyzm, artretyzm
• Gorączka, kaszel, rozedma płuc, gruźlica
• Zaburzenia przemiany materii, zaparcia, otyłość, biegunki
• Dolegliwości żołądka, jelit, nerek, pęcherza moczowego
• Problemy skórne: suchość, stany zapalne, egzemy, łuszczyca, łupież pstry, bielactwo nabyte

Podagrycznik może hamować krzepliwość krwi i podrażniać wątrobę. Osoby przyjmujące leki wątrobowe, powodujące nadwrażliwość na światło słoneczne powinny zachować ostrożność. Ziele nie wskazane jest w ciąży i przy karmieniu.

Podagrycznik przepisy

Herbatka z podagrycznika
Łyżeczkę suszonych lub świeżych liści parzymy w szklance wrzątku kwadrans pod przykryciem. Po przecedzeniu pije się 2/3 szklanki 3, 4 razy dziennie między posiłkami. Działa moczopędnie, przeciwzapalnie i lekko uspokajająco. Reguluje zaburzoną przemianę materii. Stosuje się w przy dnie moczanowej, leczeniu stanów zapalnych nerek i dróg moczowy, pomocniczo w kamicy.

Okłady z liści
Świeże, zmiażdżone liście pomagają na bolące stawy. Przyspieszają gojenie ran, hemoroidów i miejsc po ukąszeniach owadów.

Ocet z podagrycznika

• Umyte listki pokrojone zalewamy osłodzoną wodą – 4 łyżki na każdy litr.
• Naczynie przykrywamy gazą i talerzykiem. Codziennie mieszamy drewnianą łyżką sprawdzając czy nie rozwija się pleśń.
• Po 2-4 tygodniach przecedzamy i zlewamy do butelek.

Ocet z podagrycznika rozpuszcza sole kwasu moczowego, działa przeciwzapalnie i przeciwreumatyczne. Stosuje się łyżeczkę octu rozcieńczoną w szklance wody. Profilaktycznie raz dziennie, przy ataku podagry rano i wieczorem.

Pasta z nasion podagrycznika 
Zmiażdżone nasionka miesza się z ciepłą na gęstą pastę. Ciepły okład nakłada na klatkę piersiową przy astmie, problemach z oddychaniem, na brzuch w przypadku kolek jelitowych. Na bóle stawów, rwę kulszową stosuje się okłady z papki z liści lub ugotowanego korzenia.

Podagrycznik przepisy kulinarne

W średniowieczu na jarmarkach podagrycznik sprzedawano jak warzywo. Doskonale smakuje na surowo i gotowany.

Można dusić jak szpinak, dodawać do omletów, farszu do pierogów, sosów i zup. W sałatkach pasuje z pomidorami, ogórkami, sałatą, rzodkiewką lub innymi ziołami. Młodziutkimi, posiekanymi listkami oprószamy ziemniaki, kanapki, jajecznicę, zupy, sosy.

Tzatziki z podagrycznikiem

• Zrywamy młode, jasnozielone, jeszcze błyszczące listki. Myjemy i drobno siekamy.
• Do szklanki podagrycznika dodajemy drobno pokrojony ogórek.
• 500 ml pełnotłustego jogurtu i łyżeczkę soku z cytryny.
• Doprawiamy solą i pieprzem.
• Smakuje z ciemnym chlebem, rybą lub mięsem.

Pyszne pesto z podagrycznika

Młodziutkie listki myjemy starannie i suszymy. Wrzucamy do blendera 1/2 szklanki posiekanego podagrycznika. Dodajemy 3 ząbki czosnku, pół łyżeczki soli kamiennej i 2-3 łyżki oliwy z oliwek. Blendujemy, gdy konsystencja zbyt sucha dodajemy więcej oliwy. Można wzbogacić odrobiną orzechów i twardego sera typu parmezan. Identycznie robi się pesto ze szczawiku zajęczego.

Masełko z podagrycznikiem
Robimy identycznie jak z liści chrzanowych  – PRZEPIS 

Kiszony podagrycznik

• Młode umyte listki układamy ciasno w słoiczku. Dorzucamy ziele angielskie, listek laurowy, ząbek czosnku.
• Zalewamy gorącą solanką – łyżka soli na litr wrzątku.
• Szczelnie zakręcone odstawiamy w ciepłe miejsce.

Po kilku dniach mamy gotowy smaczny i zdrowy dodatek do surówek, wzbogacony bakteriami kwasu mlekowego i witaminą C.