Rukiew wodna [Nasturtium officinale] przez długie stulecia była popularnym, docenianym nie tylko w kuchni warzywem. Jeszcze kilkadziesiąt lat temu, wiosną na ulicach europejskich miast częstym widokiem byli handlarze z wiklinowymi koszami zapełnionymi pęczkami rukwi.
Największą popularnością roślina cieszyła się podczas obydwu wojen światowych. Rzeżuchę wodną, jak ją wtedy nazywano, serwowano w sałatkach, dodawano do zup, sosów, kanapek, a przy dolegliwościach parzono z ziela wzmacniające herbatki.
W starożytności stale gościła na talerzach Rzymian, Egipcjan i Greków. Spożywano ziele by odzyskać energię, wzmocnić siły i pobudzić organizm przy psychicznym wyczerpaniu.
Ojciec medycyny Hipokrates zalecał jako środek oczyszczający krew. Około 400 roku p.n.e. na wyspie Kos ponoć ulokował swój pierwszy szpital specjalnie nad strumieniem, by mieć pod ręką lekarstwo dla pacjentów z chorobami płuc, oskrzeli i gardła.
Staroangielscy lekarze zalecali jako lekarstwo na ból głowy i zastój żółci, a w średniowiecznej Europie rukiew wodna stanowiła główny składniki maści do gojenia ran.
Rukiew wodna
Pochodzi Eurazji, obecnie spotykana na całym świecie. Rukiew wodna jest byliną z rodziny kapustowatych, o rozgałęzionych pokładających się lub wzniesionych, kanciastych, wewnątrz pustych łodygach. Z końcem maja pojawiają się drobne, białe pierzaste kwiatuszki, o przyjemnym lekko pieprznym smaku. Pod koniec lata po przekwitnięciu owocuje, wydając nasionka podobne do gorczycy.
Dzika rukiew wybiera do wzrostu strumienie, rzeczki, stawy. Dorastające do 90 cm łodygi lubią leżeć w wodzie, natomiast bezwłose, trawiastozielone, pierzaste liście znajdują się ponad.
W Polsce dziko występuje rzadko. Głównie w zachodniej części kraju w pobliżu rzek, strumieni, wód stojących i stawów. W temperaturach poniżej 7°C przestaje rosnąć. Mnogość stanowisk rukwi spotyka się w cieplejszych częściach Europy, Szwajcarii, Austrii, Niemczech, Italii.
Rzeżucha wodna lecznicze działanie
Rukiew wodną charakteryzuje orzeźwiający, ostro pikantny smak. Jest z natury chłodna. W tradycyjnym zielarstwie smak klasyfikowany jako cierpki, słodki, gorzki . Oddziałuje na śledzionę, płuca, żołądek, jelita i wątrobę. Rozprasza ciepło z płuc, usuwa wilgotną flegmę. Pobudza płyny do nawilżenia tkanki płucnej i łagodzenia kaszlu.
Roślina znajduje się na szczycie listy roślin o najsilniejszych właściwościach przeciwnowotworowych, zapobiegających chorobom cywilizacyjnym. Pod względem zawartości, zagęszczenia składników odżywczych i przeciwutleniaczy uplasowała się na pierwszym miejscu.
Zawiera wszystkie niezbędne witaminy, jest bogata w pierwiastki zasadowe i antyoksydanty. To smaczne warzywo może być wykorzystywane leczniczo. Odżywia, poprawia odporność, pobudza trawienie, wypłukuje toksyny. Ma pozytywny wpływ na tarczycę, komórki wątroby i cały przewód pokarmowy.
Rukiew wodna pomaga w dolegliwościach będących efektem zaburzeń przemiany materii. Należy do nich większość chorób reumatycznych, cukrzyca, dna moczanowa, miażdżyca, otyłość i zaburzenia układu trawiennego. Wskazana dla oczyszczenia organizmu z toksyn, utrzymania zdrowia nerek, zapobieganiu nowotworom. Według badań wpiera leczenie długiej listy chorób przewlekłych. [1]
Działanie: chłodzące, moczopędne, oczyszczające, wykrztuśne, pobudzające.
- Zwalcza wirusy, grzyby, bakterie
- Zmniejsza stres oksydacyjny, oczyszcza krew, odżywia komórki
- Wspiera zdrowe serce i kości
- Hamuje rozwój komórek rakowych
- Nawilża błony śluzowe płuc, gardła, przewodu pokarmowego
- Pomaga utrzymać w normie poziom cukru we krwi
- Jako jedno z nielicznych ziół wspomaga szyszynkę
- Odmładza: spłyca zmarszczki, wyrównuje koloryt skóry, poprawia stan włosów i paznokci.
Niektóre zastosowania rukwi wodnej
Niedokrwistość i awitaminoza
Jako bogate źródło żelaza rukiew wodna jest korzystna w leczeniu anemii. Ajurweda poleca pić rano przez miesiąc szklankę świeżego soku z łyżeczką soku z limonki i szczyptą soli. Ten sam protokół dotyczy niedoborów składników odżywczych.
Zaburzenia pracy tarczycy
Roślina jest jednym z najlepszych źródeł jodu, korzystna w profilaktyce i leczeniu chorób tarczycy. Ale jak większość kapustnych zawiera substancje, które mogą blokować czynność tarczycy. Związki te dezaktywuje obróbka cieplna – gotowanie w wodzie lub na parze.
Herbatka z rukwi wodnej
Kilka świeżych listków zaparza się 10 minut w szklance wrzątku pod przykryciem. Napar wspomaga apetyt i trawienie. Oczyszcza nerki i drogi moczowe, wypłukuje piasek. Usuwa nagromadzone w tkankach płyny i śluz. Wzmacnia wzrok, zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej.
Dobrze jest stosować przy dnie moczanowej, szkorbucie, gruźlicy, chorobach płuc i oskrzeli. Z dodatkiem kawałka imbiru, dosłodzona miodem dodaje energii i wzmacnia odporność. Przy awitaminozie można listki zalać zimną wodą i odstawić na noc.
Hemoroidy
Świeży sok z rukwi wodnej, liści rzepy, marchwi i szpinaku rozpuszcza skoagulowaną fibrynę krwi w żylakach odbytu. Ajurweda zaleca picie 2-3 szklanek soku codziennie przez 2 do 6 miesięcy. Z diety trzeba wyeliminować białą mąkę i słodycze.
Ciąża i laktacja
Odżywczy tonik przygotowuje się przez gotowanie nasion w mleku z odrobiną cukru. Usuwa ogólne osłabienie podczas ciąży, zwiększa laktację u kobiet karmiących.
Nowotwory
Długie, powolne przeżuwanie listków w kontakcie ze śliną wyzwala reakcje, w wyniku której powstaje związek PEITC. Ma on zdolność zabijania macierzystych komórek raka. 2, 3, 4
Choroby jamy ustnej
Chińczycy jedzą zupę z rukwi wodnej by leczyć owrzodzenia języka, jamy ustnej, afty, obrzęk dziąseł i nieświeży oddech.
Świeżo wyciśnięty sok
Stosuje się w leczeniu chorób skóry: wysypek, egzemy, trądziku, grzybicy.
Odmładzający koktajl
Na oczyszczenie, wzmocnienie i piękną cerę przepis tutaj
Rukiew wodna w kuchni
Jest dostępna na straganach i w supermarketach, zwykle stoi w doniczkach obok innych ziół. Ma na ogół okrągłe liście, co ją odróżnia od dzikiej. W naturze jest inaczej. Liście rukwi wodnej z naturalnych stanowisk w miarę wzrostu przybierają owalny, lancetowaty kształt.
Rzeżucha wodna jest smacznym dodatkiem do sałatek, zup, kanapek, pastw warzywnych. Dobrze się komponuje z daniami mięsnymi i rybnymi, wyrazistym lekko pieprzowym smakiem przełamuje subtelną nutę słodyczy.
Jej walory odżywcze są niekwestionowane. Bogata m.in. w witaminy A C, D, E, K i z grupy B, kwas foliowy, cynk, wapń, potas i białko. Zawiera ponad 15 niezbędnych witamin i minerałów. Więcej żelaza niż szpinak, więcej witaminy C niż porzeczka, więcej kwasu foliowego niż banany.
Rukiew wodną można uprawiać w balkonowej skrzynce lub doniczkach pamiętając o obfitym podlewaniu. Ziemia stale powinna być bardzo mokra, niemal jak błoto.