Tarnina – dzika śliwa na przetwory lecznicze i kulinarne
Tarnina [Prunus spinosa] zwana inaczej czarny cierń, ciarki lub po prostu tarka jest powszechnie spotykana na obrzeżach lasów. Rośnie też na słonecznych zboczach, przy miedzach, rowach i przydrożach tworząc gęste zarośla.
Tarnina jest krzewem z gatunku śliw o owocach podobnych do śliwek węgierek, ale znacznie mniejszych.
Swój cierpki, kwaśny smak owoce zawdzięczają drogocennym garbnikom, flawonoidom, antocyjanom i kwasom organicznym.
Znana od neolitu
Owoce tarniny stanowiły pożywienie ludzi już w okresie neolitu, co potwierdzają wykopaliska archeologiczne.
Medycyna naturalna korzysta z ich dobrodziejstw od wieków zaś Słowianie przypisywali tarninie moc odpędzania zła. Krzewy sadzono przy domostwach by chronić od ognia, piorunów i morowego powietrza. Gałązki wieszano nad łóżkiem chorego, dymem okadzano chaty. Według ewangelistów cierniowa korona Jezusa była wykonana z gałązek tarniny.
Kwiaty i owoce tarniny wykorzystywano leczniczo i kulinarnie, a z kory drzewa pozyskiwano naturalny barwnik brunatny do tkanin.
Tarnina tradycyjnie jest stosowana jest w dolegliwościach żołądkowych. Sok ma właściwości przeczyszczające a odwar odwrotnie – hamuje biegunki. Zawiera mnóstwo witamin i składników wzmacniających odporność.
Z tarniny robi się konfitury, soki, nalewki, kompoty. Zielarze zalecają płukanie jamy ustnej sfermentowanym sokiem – łagodzi zapalenie jamy ustnej i gardła. Odwar z kory tarniny stosowany zewnętrznie łagodzi stany zapalne skóry i wysypki.
Tarnina – właściwości lecznicze
Tarnina wypuszcza kwiaty w kwietniu, wcześniej niż liście. Kwiaty zbiera się od maja do czerwca.
Owoce pojawiają się jesienią, są ściśle zrośnięte z pestkami i mają cierpki smak. Zbiera się je po pierwszych przymrozkach, wtedy robią się słodkie.
Owoce tarniny są w Rosji rarytasem. Wytwarza się z nich soki, konfitury, galaretki o delikatnym, lekko pikantnym smaku. Marynuje w occie z dodatkiem marchewki, liści laurowych i goździków. Suszone owoce suszone służą jako dodatek do tłustych potraw.
Napary z kwiatów śliwy tarniny działają:
- przeciwzapalnie, moczopędnie, napotnie, rozkurczowo,
- usuwają szkodliwe produkty przemiany materii
- zewnętrznie pomocne przy problemach skórnych
Owoce tarniny:
- mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne
- stosuje się przeciwko biegunkom (sok) i zaparciom (odwar)
- stanom zapalnym narządów rodnych,
- infekcjom jamy ustnej
- zaburzeniom trawienia
- zakażeniom bakteryjnym
Tarnina przepisy
Napar z owoców tarniny
Łyżkę owoców zaparza się 15 minut w szklance wrzątku.Pije po 1/3 szklanki przy zaparciach i dolegliwościach żołądkowych. Zalecany szczególnie u dzieci i osób w podeszłym wieku.
Odwar
1 łyżkę owoców zalewa się szklanką wrzątku. Gotuje gotować 5 minut, odstawia na kwadrans pod przykryciem. Pije po 1/2 szklanki przy biegunkach, nieżytach żołądka, jelit, nadmiernej fermentacji i wzdęciach.
Sok z tarniny
Świeżo wyciśnięty sok w sokowirówce na zimno należy wypić od razu. W lodówce przechowuje się do 48 godzin. Można lekko dosłodzić bo jest bardzo kwaśny i cierpki. Kilkudniowa kuracja uzupełnia składniki odżywcze i wzmacnia odporność. Wymieszany z sokiem z chrzanu leczy gardło i zapalenie jamy ustnej.
Domowe przetwory z tarniny
Sok do butelek na zimę
- Kilogram umytych owoców zalać 1,5 litra wrzątku.
- Odstawić pod przykryciem na pół dnia.
- Sok odcedzić, zagotować i ponownie zalać nim owoce.
- Procedurę powtarzamy jeszcze dwukrotnie.
- Na koniec sok zlać, dodać 1,5 szklanki cukru i ponownie zagotować.
- Przelać do butelek i chłodzić w pozycji leżącej.
Powidła z tarniny
- Kilogram przemrożonych owoców gotować w garnku 10 minut by dało oddzielić miąższ od pestek.
- Pestki wyjąć, dosypać 1/2 kg cukru i mieszając ogrzewać na małym ogniu pół godziny.
- Przełożyć do słoików, przechowywać w ciemnym miejscu.
- Jeść po łyżce 3-4 razy dziennie przy biegunkach.
- Dzieci po jednej łyżeczce.
Syrop i konfitury z tarek
Smaczny wzmacniający dodatek do herbatek
Na konfitury wybrać najdorodniejsze owoce.
1 kg lekko przemarzniętych tarek oczyścić z ogonków i listków.
Można wydrylować, ale niekoniecznie.
Po opłukaniu i osaczeniu włożyć je do garnka.
Na 1 kg owoców potrzeba kilogram cukru i 2 szklanki wody.
- Z cukru i wody ugotować syrop.
- Gorącym zalać tarki i odstawić na 2 dni.
- Po 2 dniach syrop zlać, zagotować, ponownie wrzucić do niego owoce i krótko gotować.
- Gdy staną się przezroczyste jak konfitura, ale jeszcze nie zaczną rozlatywać, przełożyć je łyżką durszlakową do wyparzonych słoików.
- Dla aromatu dodać po lasce cynamonu i kilka goździków na słoik.
- Pozostały syrop jeszcze kilka minut gotować i zalać nim owoce.
- Słoje zamknąć.
- Jeśli trochę syropu zostanie, przelać do wyparzonej butelki.
Nalewki z tarniny
W medycynie tradycyjnej najpopularniejszym lekiem na bazie śliwy tarniny jest nalewka z owoców.
Nalewka z owoców tarniny
- 1 kg owoców tarniny
- 250 g cukru
- Litr spirytusu 96%
- 250 ml wody
- Laska wanilii
- Owoce tarniny dokładnie umyć, osuszyć i wsypać do słoja.
- Dodać wanilię i zalać spirytusem.
- Naczynie szczelnie zamknąć i ustawić w ciepłym zacienionym miejscu na 6-8 tygodni.
- Po odstaniu nastaw zlać i wlać do gorącego syropu z wody i cukru.
- Pozostawić na 8-10 dni w szczelnie zamkniętym naczyniu bez dostępu światła.
- Przefiltrować, rozlać do butelek i szczelnie zamknąć.
- Odstawić w chłodne miejsce np. do piwnicy.
- Nalewka powinna dojrzewać minimum pół roku.
Wskazana w schorzeniach moczowodów, pęcherza moczowego, działa przeciwbólowo na żołądek. Można stosować jako środek przeciwkrwotoczny, przeciwbiegunkowy i pomocniczy w leczeniu czerwonki.
Nalewka z tarniny z goździkami
Podobnie jak wyżej owoce zalać spirytusem w słoju.
Zamknąć i odstawić na 3-4 miesiące.
Do zlanego płynu dodać 100 g cukru i 2,3 goździki.
Następnego dnia przefiltrować, przelać do butelek.
Nalewka powinna dojrzewać w piwnicy minimum pół roku.
Smakuje wybornie. Stosować jak wyżej.
Winko tarninowe
- 5 kg owoców tarniny
- 10 litrów wody
- 3 kg cukru
- Drożdże winiarskie
Owoce muszą być w pełni dojrzałe, zdrowe inaczej winko się nie uda.
Tarki należy gotować 2-3 minuty od zawrzenia. Odstawić najlepiej w garnku kamiennym na 5-6 godzin. Zlać wodę, 90% objętości owoców pozbawić pestek. Z owoców bez pestek wycisnąć sok. Do soku dodać zmiażdżone owoce z pestkami, wyspać cukier i dokładnie wymieszać. Kiedy cukier się rozpuści zaszczepić drożdżami. Po sfermentowaniu zlać do czystego naczynia.Odstawić aż się sklaruje i rozlać do butelek.
Winko jest bardzo smaczne, cierpkie, dobrze się przechowuje. Działa jak sok, jako środek przeciwkrwotoczny i regulujący trawienie.
Referencje:
wykorzystano niektóre przepisy z
Lecznicze nalewki, Andrzej Sarwa, Wydawnictwo Książka i Wiedza
Kuchnia pod chmurką, Irena Gumowska, Wydawnictwo PTTK
Czy na nalewkę bądź syrop – owoce tez muszą być przemrożone?