Tarnina – dzika śliwa na lecznicze i kulinarne przetwory

Tarnina [Prunus spinosa] inaczej zwana czarnym cierniem, ciarkami lub tarką jest powszechnie spotykana na obrzeżach lasów. Spotkamy ją również na słonecznych zboczach, przy miedzach, rowach i przydrożach

Jest ciernistym krzewem z gatunku śliw, tworzącym  gęste, cierniste zarośla. Wiosną obsypują się białymi kwiatami, jesienią pojawiają się okrągłe owoce. Podobne do śliwek węgierek, ale znacznie mniejsze.

Owoce tarniny mają cierpki, kwaśny smak. Zawdzięczają go drogocennym garbnikom, flawonoidom, antocyjanom i kwasom organicznym.

Smak cierpko-kwaśny należy do żywiołu Ziemi. Tonizuje, odżywia, chłodzi podrażnione stanem zapalnym tkanki. Równoważy wilgotność – nawilża bądź osusza.

Znana od tysięcy lat

Wykopaliska archeologiczne dowodzą, że owoce tarniny stanowiły pożywienie ludzi już w okresie neolitu.

Medycyna naturalna korzysta z ich dobrodziejstw od wieków, zaś Słowianie przypisywali  tarninie moc odpędzania zła. Krzewy sadzono przy domostwach by chronić od ognia, piorunów i morowego powietrza. Gałązki wieszano nad łóżkiem chorego, dymem okadzano chaty. Według ewangelistów cierniowa korona Jezusa była wykonana z gałązek tarniny.

Kwiaty i owoce tarniny wykorzystywano leczniczo i kulinarnie, a z kory drzewa pozyskiwano naturalny brunatny barwnik do tkanin.

Tradycyjnie jest stosowana jest w dolegliwościach żołądkowych. Sok ma właściwości przeczyszczające a odwar odwrotnie – hamuje biegunki. Zawiera mnóstwo witamin i składników wzmacniających odporność.

Z tarniny robi się konfitury, soki, nalewki, kompoty. Zielarze zalecają płukanie jamy ustnej sfermentowanym sokiem – łagodzi zapalenie jamy ustnej i gardła. Odwar z kory tarniny stosowany zewnętrznie łagodzi stany zapalne skóry i wysypki.

Tarnina – właściwości lecznicze

Tarnina wypuszcza kwiaty w kwietniu, wcześniej niż liście. Kwiaty zbiera się od maja do czerwca.

Owoce pojawiają się jesienią, są ściśle zrośnięte z pestkami i mają cierpki smak. Zbiera się je po pierwszych przymrozkach, wtedy robią się słodkie.

Owoce tarniny są w Rosji rarytasem. Wytwarza  się z nich soki, konfitury, galaretki o delikatnym, lekko pikantnym smaku. Marynuje w occie z dodatkiem marchewki, liści laurowych i goździków. Suszone owoce suszone służą jako dodatek do tłustych potraw.

Napary z kwiatów śliwy tarniny

• działają przeciwzapalnie, moczopędnie, napotnie, rozkurczowo, uspokajająco, przeciwbólowo
• usuwają szkodliwe produkty przemiany materii
• wzmacniają naczynia krwionośne
• stosuje się przy nawracających zapaleniach pęcherza, dróg moczowych
• hemoroidach, żylakach, pękających naczynkach
• zewnętrznie pomocne przy problemach skórnych, podrażnieniach

Owoce tarniny:

• mają działanie ściągające, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne
• stosuje się przeciwko biegunkom (sok) i zaparciom (odwar)
• stanom zapalnym narządów rodnych,
• infekcjom jamy ustnej
• zaburzeniom trawienia
• zakażeniom bakteryjnym

Tarnina przepisy

Herbatka z kwiatu tarniny

2 łyżki suszonych lub świeżych kwiatów zaparza się 20 minut w szklance wrzątku. Pije się 3-4 razy dziennie szklankę herbatki w nawracających zapaleniach dróg moczowych i pęcherza. Przy żylakach, hemoroidach, pękających naczynkach 1-2 szklanki dzienie.

Napar z owoców tarniny

Łyżkę owoców zaparza się 15 minut w szklance wrzątku. Pije po 1/3 szklanki przy zaparciach i dolegliwościach żołądkowych. Zalecany szczególnie u dzieci i osób w podeszłym wieku.

Odwar
1 łyżkę owoców zalewa się szklanką wrzątku. Gotuje gotować 5 minut, odstawia na kwadrans pod przykryciem. Pije po 1/2 szklanki przy biegunkach, nieżytach żołądka, jelit, nadmiernej fermentacji i wzdęciach.

Sok z tarniny

Świeżo wyciśnięty sok w sokowirówce najlepiej wypić od razu. W lodówce przechowuje się do 48 godzin. Można lekko dosłodzić, jest bardzo kwaśny i cierpki. Kilkudniowa kuracja uzupełnia składniki odżywcze i wzmacnia odporność. Wymieszany z sokiem z chrzanu leczy gardło i zapalenie jamy ustnej.

Domowe przetwory z tarniny

Sok do butelek na zimę

• Kilogram umytych owoców zalać 1,5 litra wrzątku.
• Odstawić pod przykryciem na pół dnia.
• Sok odcedzić, zagotować i ponownie zalać nim owoce.
• Procedurę powtarzamy jeszcze dwukrotnie.
• Na koniec sok zlać, dodać 1,5 szklanki cukru i ponownie zagotować.
• Przelać do butelek i chłodzić w pozycji leżącej.

Powidła z tarniny

• Kilogram przemrożonych owoców gotować w garnku 10 minut by dało oddzielić miąższ od pestek.
• Pestki wyjąć, dosypać 1/2 kg cukru i mieszając ogrzewać na małym ogniu pół godziny.
• Przełożyć do słoików, przechowywać w ciemnym miejscu.
• Jeść po łyżce 3-4 razy dziennie przy biegunkach.
• Dzieci po jednej łyżeczce.

Syrop i konfitury z tarek

Smaczny wzmacniający dodatek do herbatek

Na konfitury wybrać najdorodniejsze owoce. 1 kg lekko przemarzniętych tarek oczyścić z ogonków i listków. Można wydrylować, ale niekoniecznie. Po opłukaniu i osaczeniu włożyć je do garnka. Na 1 kg owoców potrzeba kilogram cukru i 2 szklanki wody.

• Z cukru i wody ugotować syrop.
• Gorącym zalać tarki i odstawić na 2 dni.
• Po 2 dniach syrop zlać, zagotować, ponownie wrzucić do niego owoce i krótko gotować.
• Gdy staną się przezroczyste jak konfitura, ale jeszcze nie zaczną rozlatywać, przełożyć je łyżką durszlakową do wyparzonych słoików.
• Dla aromatu dodać po lasce cynamonu i kilka goździków na słoik.
• Pozostały syrop jeszcze kilka minut gotować i zalać nim owoce.
• Słoje zamknąć.
• Jeśli trochę syropu zostanie, przelać do wyparzonej butelki.

Nalewki z tarniny

W medycynie tradycyjnej najpopularniejszym lekiem na bazie śliwy tarniny jest nalewka z owoców.

Nalewka z owoców tarniny 

• 1 kg owoców tarniny
• 250 g cukru
• Litr spirytusu 96%
• 250 ml wody
• Laska wanilii
• Owoce tarniny dokładnie umyć, osuszyć i wsypać do słoja.
• Dodać wanilię i zalać spirytusem.
• Naczynie szczelnie zamknąć i ustawić w ciepłym zacienionym miejscu na 6-8 tygodni.
• Po odstaniu nastaw zlać i wlać do gorącego syropu z wody i cukru.
• Pozostawić na 8-10 dni w szczelnie zamkniętym naczyniu bez dostępu światła.
• Przefiltrować, rozlać do butelek i szczelnie zamknąć.
• Odstawić w chłodne miejsce np. do piwnicy.
• Nalewka powinna dojrzewać minimum pół roku.

Wskazana w schorzeniach moczowodów, pęcherza moczowego, działa przeciwbólowo na żołądek. Można stosować jako środek przeciwkrwotoczny, przeciwbiegunkowy, pomocniczy w leczeniu czerwonki.

Nalewka z tarniny z goździkami

• Owoce zalać spirytusem w słoju.
• Zamknąć i odstawić na 3-4 miesiące.
• Do zlanego płynu dodać 100 g cukru i 2,3 goździki.
• Następnego dnia przefiltrować, przelać do butelek.
• Nalewka powinna dojrzewać w piwnicy minimum pół roku.
• Smakuje wybornie. Stosować jak wyżej.

Winko tarninowe

• 5 kg owoców tarniny
• 10 litrów wody
• 3 kg cukru
• Drożdże winiarskie

Owoce muszą być w pełni dojrzałe, zdrowe inaczej winko się nie uda.

Tarki gotować 2-3 minuty od zawrzenia. Odstawić najlepiej w garnku kamiennym na 5-6 godzin. Zlać wodę, 90% objętości owoców pozbawić pestek. Z owoców bez pestek wycisnąć sok. Do soku dodać zmiażdżone owoce z pestkami, wyspać cukier i dokładnie wymieszać. Jak całkowicie cukier się rozpuści zaszczepić drożdżami. Po sfermentowaniu zlać do czystego naczynia. Odstawić aż się sklaruje i rozlać do butelek.

Winko jest bardzo smaczne, cierpkie, dobrze się przechowuje. Działa jak sok, jako środek przeciwkrwotoczny i regulujący trawienie.

Referencje: 
Wykorzystano niektóre przepisy z
Lecznicze nalewki, Andrzej Sarwa, Wydawnictwo Książka i Wiedza
Kuchnia pod chmurką, Irena Gumowska, Wydawnictwo PTTK