Tarnina – dzika śliwa na przetwory lecznicze i kulinarne

Tarnina [Prunus spinosa] zwana inaczej czarny cierń, ciarki lub po prostu tarka jest powszechnie spotykana na obrzeżach lasów. Rośnie też na słonecznych zboczach, przy miedzach, rowach i przydrożach tworząc gęste zarośla.

Tarnina jest krzewem z gatunku śliw o owocach podobnych do śliwek węgierek, ale znacznie mniejszych.

Swój cierpki, kwaśny smak owoce zawdzięczają drogocennym garbnikom, flawonoidom, antocyjanom i kwasom organicznym.

Znana od neolitu

Owoce tarniny stanowiły pożywienie ludzi już w okresie neolitu, co potwierdzają wykopaliska archeologiczne.

Medycyna naturalna korzysta z ich dobrodziejstw od wieków zaś Słowianie przypisywali  tarninie moc odpędzania zła. Krzewy sadzono przy domostwach by chronić od ognia, piorunów i morowego powietrza. Gałązki wieszano nad łóżkiem chorego, dymem okadzano chaty. Według ewangelistów cierniowa korona Jezusa była wykonana z gałązek tarniny.

Kwiaty i owoce tarniny wykorzystywano leczniczo i kulinarnie, a z kory drzewa pozyskiwano naturalny barwnik brunatny do tkanin.

Tarnina tradycyjnie jest stosowana jest w dolegliwościach żołądkowych. Sok ma właściwości przeczyszczające a odwar odwrotnie – hamuje biegunki. Zawiera mnóstwo witamin i składników wzmacniających odporność.

Z tarniny robi się konfitury, soki, nalewki, kompoty. Zielarze zalecają płukanie jamy ustnej sfermentowanym sokiem – łagodzi zapalenie jamy ustnej i gardła. Odwar z kory tarniny stosowany zewnętrznie łagodzi stany zapalne skóry i wysypki.

Tarnina – właściwości lecznicze

Tarnina wypuszcza kwiaty w kwietniu, wcześniej niż liście. Kwiaty zbiera się od maja do czerwca.

Kwiat tarniny

Owoce pojawiają się jesienią, są ściśle zrośnięte z pestkami i mają cierpki smak. Zbiera się je po pierwszych przymrozkach, wtedy robią się słodkie.

Owoce tarniny są w Rosji rarytasem. Wytwarza  się z nich soki, konfitury, galaretki o delikatnym, lekko pikantnym smaku.  Marynuje w occie z dodatkiem marchewki, liści laurowych i goździków. Suszone owoce suszone służą jako dodatek do tłustych potraw.

Napary z kwiatów śliwy tarniny działają:

• przeciwzapalnie, moczopędnie, napotnie, rozkurczowo,
• usuwają szkodliwe produkty przemiany materii
• zewnętrznie pomocne przy problemach skórnych

Owoce tarniny:

• mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne
• stosuje się przeciwko biegunkom (sok) i zaparciom (odwar)
• stanom zapalnym narządów rodnych,
• infekcjom jamy ustnej
• zaburzeniom trawienia
• zakażeniom bakteryjnym

Tarnina przepisy

Napar z owoców tarniny

Łyżkę owoców zaparza się 15 minut w szklance wrzątku.Pije po 1/3 szklanki przy zaparciach i dolegliwościach żołądkowych. Zalecany szczególnie u dzieci i osób w podeszłym wieku.

Odwar
1 łyżkę owoców zalewa się szklanką wrzątku. Gotuje gotować 5 minut, odstawia na kwadrans pod przykryciem. Pije po 1/2 szklanki przy biegunkach, nieżytach żołądka, jelit, nadmiernej fermentacji i wzdęciach.

Sok z tarniny

Świeżo wyciśnięty sok w sokowirówce na zimno należy wypić od razu. W lodówce przechowuje się do 48 godzin. Można lekko dosłodzić bo jest bardzo kwaśny i cierpki. Kilkudniowa kuracja uzupełnia składniki odżywcze i wzmacnia odporność. Wymieszany z sokiem z chrzanu leczy gardło i zapalenie jamy ustnej.

Domowe przetwory z tarniny

Sok do butelek na zimę

• Kilogram umytych owoców zalać 1,5 litra wrzątku.
• Odstawić pod przykryciem na pół dnia.
• Sok odcedzić, zagotować i ponownie zalać nim owoce.
• Procedurę powtarzamy jeszcze dwukrotnie.
• Na koniec sok zlać, dodać 1,5 szklanki cukru i ponownie zagotować.
• Przelać do butelek i chłodzić w pozycji leżącej.

Powidła z tarniny

• Kilogram przemrożonych owoców gotować w garnku 10 minut by dało oddzielić miąższ od pestek.
• Pestki wyjąć, dosypać 1/2 kg cukru i mieszając ogrzewać na małym ogniu pół godziny.
• Przełożyć do słoików, przechowywać w ciemnym miejscu.
• Jeść po łyżce 3-4 razy dziennie przy biegunkach.
• Dzieci po jednej łyżeczce.

Syrop i konfitury z tarek

Smaczny wzmacniający dodatek do herbatek

Na konfitury wybrać najdorodniejsze owoce.
1 kg lekko przemarzniętych tarek oczyścić z ogonków i listków.
Można wydrylować, ale niekoniecznie.
Po opłukaniu i osaczeniu włożyć je do garnka.
Na 1 kg owoców potrzeba kilogram cukru i 2 szklanki wody.

• Z cukru i wody ugotować syrop.
• Gorącym zalać tarki i odstawić na 2 dni.
• Po 2 dniach syrop zlać, zagotować, ponownie wrzucić do niego owoce i krótko gotować.
• Gdy staną się przezroczyste jak konfitura, ale jeszcze nie zaczną rozlatywać, przełożyć je łyżką durszlakową do wyparzonych słoików.
• Dla aromatu dodać po lasce cynamonu i kilka goździków na słoik.
• Pozostały syrop jeszcze kilka minut gotować i zalać nim owoce.
• Słoje zamknąć.
• Jeśli trochę syropu zostanie, przelać do wyparzonej butelki.

Nalewki z tarniny

W medycynie tradycyjnej najpopularniejszym lekiem na bazie śliwy tarniny jest nalewka z owoców.

Nalewka z owoców tarniny 

• 1 kg owoców tarniny
• 250 g cukru
• Litr spirytusu 96%
• 250 ml wody
• Laska wanilii
• Owoce tarniny dokładnie umyć, osuszyć i wsypać do słoja.
• Dodać wanilię i zalać spirytusem.
• Naczynie szczelnie zamknąć i ustawić w ciepłym zacienionym miejscu na 6-8 tygodni.
• Po odstaniu nastaw zlać i wlać do gorącego syropu z wody i cukru.
• Pozostawić na 8-10 dni w szczelnie zamkniętym naczyniu bez dostępu światła.
• Przefiltrować, rozlać do butelek i szczelnie zamknąć.
• Odstawić w chłodne miejsce np. do piwnicy.
• Nalewka powinna dojrzewać minimum pół roku.

Wskazana w schorzeniach moczowodów, pęcherza moczowego, działa przeciwbólowo na żołądek. Można stosować jako środek przeciwkrwotoczny, przeciwbiegunkowy i pomocniczy w leczeniu czerwonki.

Nalewka z tarniny z goździkami

Podobnie jak wyżej owoce zalać spirytusem w słoju.
Zamknąć i odstawić na 3-4 miesiące.
Do zlanego płynu dodać 100 g cukru i 2,3 goździki.
Następnego dnia przefiltrować, przelać do butelek.
Nalewka powinna dojrzewać w piwnicy minimum pół roku.
Smakuje wybornie. Stosować jak wyżej.

Winko tarninowe

• 5 kg owoców tarniny
• 10 litrów wody
• 3 kg cukru
• Drożdże winiarskie

Owoce muszą być w pełni dojrzałe, zdrowe inaczej winko się nie uda.

Tarki należy gotować 2-3 minuty od zawrzenia. Odstawić najlepiej w garnku kamiennym na 5-6 godzin. Zlać wodę, 90% objętości owoców pozbawić pestek. Z owoców bez pestek wycisnąć sok. Do soku dodać zmiażdżone owoce z pestkami, wyspać cukier i dokładnie wymieszać. Kiedy cukier się rozpuści zaszczepić drożdżami. Po sfermentowaniu zlać do czystego naczynia.Odstawić aż się sklaruje i rozlać do butelek.

Winko jest bardzo smaczne, cierpkie, dobrze się przechowuje. Działa jak sok, jako środek przeciwkrwotoczny i regulujący trawienie.

Referencje: 
wykorzystano niektóre przepisy z
Lecznicze nalewki, Andrzej Sarwa, Wydawnictwo Książka i Wiedza
Kuchnia pod chmurką, Irena Gumowska, Wydawnictwo PTTK