Jak obniżyć poziom homocysteiny? Rola kwasu foliowego

Wysoki poziom homocysteiny we krwi odpowiada za kilkadziesiąt chorób.  Głównie uszkadza naczynia krwionośne i niszczy tętnice. Z pomocą przychodzi cholesterol, który stara się je zalepiać. Proces ten można porównać do pracy drogowców po zimie, którzy łatają dziury w asfalcie.

Homocysteina jest aminokwasem siarkowym powstającym w wyniku demetylacji metioniny, pochodzącej ze spożywanych białek.  Pełni dosyć istotną funkcję – w cyklu przemian metabolicznych zamienia się w inne aminokwasy niezbędne dla budowy tkanek .

Problemy zaczynają się gdy przemiana homocysteiny w inne aminokwasy zostaje zahamowana lub znacznie obniżona. Wówczas jej stężenie we krwi wzrasta do toksycznego poziomu.
Główne powody to:

• niedobór kwasu foliowego i witaminy B12
• deficyt pozostałych witamin z grupy B
• dieta bogata w produkty przetworzone, tłuszcze roślinne 
• alkohol
• niektóre leki na receptę w tym statyny, cholestyramina, kolestypol, metformina, sulfalazyna
• mutacja genu MTHFR, dosyć często występująca

Wysoki poziom homocysteiny odpowiada za:

• Zawały serca, udary mózgu –  to nie cholesterol, który jest  niezbędny ale wysoki poziom homocysteiny  we krwi uszkadza naczynia krwionośne, niszczy tętnice i powoduje zaburzenia krzepliwości krwi (1,9,16,17)
• Choroby układu krążenia zwłaszcza przed 50 roku życia (18)
• Zastoinową niewydolność serca (2)
• Chorobę Alzheimera (3)
• Chorobę zakrzepową (4)
• Osteoporozę (5)
• Niektóre nowotwory (6)
• Ciężka depresja (7, 8)
• Migreny (10)
• Zwyrodnienie plamki żółtej (11)
• Utratę słuchu (12)
• Atrofię mózgu (13)
• Choroby i niewydolność nerek (14, 15)
• Kumulowanie się toksyn, stany zapalne i obniżona odporność (19)
• Cukrzycę  typu 1 i 2 (20)
• Uszkodzenia mitochondriów komórkowych i DNA (21)

Przyjmuje się, ze podwyższony poziom homocysteiny przekroczy 15 jednostek mol/l. Wg przyjętych norm prawidłowy poziom homocysteiny w osoczu to 5-14 mol/l
Wykazano jednak że już stężenia „progowe” – rzędu 11-13 mol/l mogą powodować szkodliwe zmiany w śródbłonku naczyń krwionośnych. Dlatego za poziom całkowicie bezpieczny najlepiej jest uznać wartość < 10 mol/l.

Jak obniżyć poziom homocysteiny? 

Na obniżenie homocysteiny znacząco wpływają

• kwas foliowy i witamina B12
• magnez, cynk
• pozostałe witaminy z grupy B, betaina, cholina (witamina B4)  –
• dodatkowo S-adenozylometionina, tauryna, N-acetyl-L-cysteina (NAC)

Doświadczenia kliniczne wykazują, że stężenie homocysteiny na czczo – spada o około 40% po zażyciu doustnie ok. 650 mikrogramów kwasu foliowego dziennie.
Podniesienie dawki aż do 5 mg dziennie powoduje spadek o dodatkowe 10%. Większe dawki nie przynoszą oczekiwanego efektu.
Doradza się łączyć terapię kwasem foliowym z małą dawką witaminy B12 (400 mikrogramów). Witamina B6 nie ma wpływu na poziom homocysteiny na czczo, ale zaobserwowano, że przyjmowanie 100 mg witaminy B6 i 5 mg kwasu foliowego dziennie pozwala obniżyć stężenia homocysteiny o 50% u 90% osób z bardzo wysokim (patologicznym!) jej stężeniem. 

Źródło: Homocysteina przyczyną udarów i zawału? Prof. dr hab. Edward Bald – Kierownik Zakładu Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego

Istotna uwaga: Aktywna forma kwasu foliowego – metafolina jest dużo lepiej przyswajalna niż kwas foliowy syntetyczny. Jej stężenie w osoczu może osiągać poziom 700% wyższy niż tego ostatniego.

Zmiany w diecie i stylu życia redukując poziom homocysteiny:

Zwiększenie w diecie pokarmów zawierających witaminy z grupy B i kwas foliowy lub suplementacja
Zmniejszenie lub wyeliminowanie zupełnie alkoholu, rzucenie palenia
Zwiększenie ruchu i aktywności fizycznej na łonie natury
Wyeliminowanie kawy rozpuszczalnej. Kawa tylko ziarnista, mielona w domu, odpowiednio zaparzana w zaparzarce ciśnieniowej lub gotowana w tygielku po turecku

UWAGA: Witamina B12 wchłaniana jest wprawdzie w jelicie cienkim, ale by to nastąpiło musi się ona połączyć z tzw. czynnikiem wewnętrznym. Jest to pewien rodzaj białka produkowany przez komórki żołądka. Jeśli żołądek „źle pracuje”, tego białka nie ma, to nawet jeśli w pożywieniu– jest dostateczna ilość witaminy B12 nie zostanie ona wchłonięta przez organizm. Niedobory tej witaminy są częste u osób nadużywających alkoholu a jeszcze częściej przy niskim poziomie kwasu żołądkowego – wówczas wchłanialność jest na poziomie zaledwie 1%

• Źródła witaminy B12 w pokarmach  TUTAJ
• Kwasu foliowego w pokarmach TUTAJ
• Witaminy B6:  mięso, wątroba, ryby, jaja (żółtko), mąka pszenna, ziemniaki, marchew, drożdże.
• Choliny: żółto jajka kurzego (280mg), wątroba, podroby, mięso wołowe, kiełki pszenicy, ryby, orzechy, suche nasiona strączkowe
• Tauryny: owoce morza, ryby morskie, wątroba, mięso (szczególnie krwiste, niedogotowane, tatar)

Linki zewnętrzne – źródła naukowe:

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) (16) (17) (18) (19) (20) (21)