Właściwości dębu, zielarskie zastosowania i przepisy

Potężne, majestatyczne dęby symbolizują siłę, mądrość, wytrzymałość i długowieczność. Od zarania dziejów fascynowały ludzkość, stąd wiele dawnych kultur otaczało je szczególnym kultem. Słowianie uznawali dąb za źródło potężnej boskiej mocy drzemiącej w Naturze. Nazwa kapłanów celtyckich – druidów, wywodzi się z połączenia słów: dąb i wiedzący.

Dęby wypuszczają ogromny system korzeniowy, o obwodzie dwukrotnie większym od korony. Nad ziemią wytwarzają potężne, grube konary „sięgające nieboskłonu”, pokryte mocną korą. Korzeń są związane z żywiołem ziemi, ponieważ schodzą głęboko w dół wchodząc w integrację ze światem minerałów. Reprezentują mocną strukturę fizyczną, podstawę na której zbudowane jest życie.

W otoczeniu dębów natychmiast umysł się wycisza, ciało odpręża i napełnia energią. Myśli  stają się klarowne, czyste, niezmącone. Poprawia się pamięć i koncentracja.  Otoczenie dębów uziemia, to wymarzone miejsce na medytacje, zadumę.

Dąb szypułkowy

Najbardziej pospolitym gatunkiem występującym w Polsce jest dąb szypułkowy [Quercus robur].  Prawdopodobnie botaniczna nazwa łacińska wywodzi się z celtyckiego i oznacza „piękne drzewo”.

Znakiem rozpoznawczym dębu szypułkowego są rozłożyste korony, masywny pień o średnicy 2-3 m. Może osiągać wysokość 40 metrów i żyć ponad 1000 lat. Liście nieregularnie zaokrąglone, u nasady sercowate lub uszate.  Żołędzie dębu wyrastają na długich szypułkach.

Dęby są schronieniem dla leśnych zwierząt, owadów, ptaków i innych drzew. Jako najwyższe ściągają na siebie burze i pioruny. Stąd w mitologii słowiańskiej były przypisane Słowianie przypisali je gromowładnemu Perunowi.

Podczas ulewnych deszczy korony dębów spowalniają energię erozji kropel wody. Oczyszczają powietrze z toksyn. Są pokarmem dla ptactwa, ssaków, gadów i owadów.  Jesienią zwierzęta gromadzą zapasy tłuszczu na trudne, zimowe miesiące. Znalazłszy żołędzie, rozpoczynają okres wielkiego obżarstwa.

„Żubry, jelenie, dziki, sarny, wiewiórki i myszy schodzą się pod owocujące dęby na ucztę. Nawet sójki rezygnują z „wybierania się za morze” i wrzaskliwymi gromadami przeszukują korony drzew. Wybredna i delikatna sarna potrafi w ciągu jednego posiłku, który trwa około 1,5 godziny, zjeść nawet 100 żołędzi”. Pisał dr S. Kossak w Wiadomościach Zielarskich

W tradycyjnym zielarstwie

Dęby zapewniały żywność i lekarstwa człowiekowi. Żołędzie uważano za pożywny pokarm, robiono z nich mąkę i kawę. Podczas I wojny  w Niemczech i Austrii gromadzono całe wagony żołędzi, które wykorzystywano jako dodatek do chleba i wypieków.  Oprócz pozyskiwania drewna i żołędzi w zielarstwie wykorzystywano korę, liście i galasy.

Według doktryny podpisów potężne drzewa z ogromnym systemem korzeniowym wzmacniają w człowieku żywioł ziemi odpowiadający za szkielet i stałe struktury ciała. Kora i galasy dębu zawierają garbniki i kwas galusowy, które obkurczają zbyt rozluźnione tkanki i brzegi ran. Dlatego  dąb jest silnym środkiem ściągającym. Jako element żywiołu ziemi obkurcza, zwęża, wzmacnia i scala tkanki.

Profil energetyczny
Smak: Cierpki, gorzki, żołędzie lekko słodkie
Energetyka: Chłodzi, osusza
Tkanki: Płuca, nerki, jelit grube, żyły, tętnice, skóra
Działanie: Zmniejsza obrzęk, scala, eliminuje toksyczną, gorącą wilgoć, hamuje krwawienie

Energetycznie dąb ma tendencję do chłodzenia, osuszania i ściągania tkanek. Smak słodki działa odżywczo. Mimo, że niektóre żołędzie są na tyle słodkie, że można je jeść bezpośrednio po rozłupaniu, to dają wyraźny posmak goryczy i cierpkości.  Pozostawiają suchość w ustach i uczucie „ściągania”.

Tradycyjnie zastosowania w zielarstwie

• Zaburzenia trawienia, krwotoki wewnętrzne, biegunki, gorączka, hemoroidy, żylaki, pasożyty
• Ból gardła, kaszel, krwawienie z nosa i dziąseł
• Nietrzymanie moczu, infekcje dróg moczowych, kamienie nerkowe, upławy, stany zapalne dróg rodnych, nocne poty,
• Miejscowo rany, grzybica, rany, odmrożenia, owrzodzenia skóry, nadmierna potliwość
• Pomocniczo: zapalenie stawów, reumatyzm, złogi, kamienie żółciowe i nerkowe
• Żołędzie: anemia, dna moczanowa, krzywica u dzieci, zaburzenia pracy tarczycy

Energetycznie dąb wzmacnia, uziemia, dodaje energii, pobudza krążenie, łagodzi stres.

Co mówi współczesna nauka?

Wszystkie części rośliny są bogate w garbniki. Pożywne żołędzie dostarczają dużo węglowodanów, białka, tłuszczów, zawierają wiele witamin i minerałów m.in z grupy B, kwas foliowy, wapń, miedź, żelazo, magnes, fosfor, potas, cynk. Brodawkowate narośla – galasy dębu, szczególnie bogate w bioaktywne składniki działają silnie przeciwzapalnie, odkażająco i ściągająco. Kora zawiera żywice, polifenole, saponiny i dużą ilość garbników

Działanie: przeciwzapalne, odkażające, ściągające, przeciwutleniające, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwnowotworowe, moczopędne, przeciwpasożytnicze, hemostatyczne, przeciwgorączkowe, wykrztuśne, tonizujące, oczyszczające.

Bogate w garbniki wyciągi z kory dębu obkurczają nabłonek i rozluźnione tkanki. Tworzą one z białkami trwałe połączenia, dlatego skutecznie przeciwdziałają biegunkom, zapobiegają odwodnieniu i  utracie soli mineralnych. Nawet woda po moczeniu żołędzi ma działanie ściągające i antyseptyczne, chociaż łagodniejsze. Wyciągi stosuje się:

• w leczeniu stanów zapalnych śluzówek jamy ustnej, gardła
• nieżytach żołądka, jelit, biegunkach, hemoroidach
• przy nadmiernej ilości śluzu w jelitach, co pogarsza przyswajanie pokarmów
• żylakach, ranach, chorobach skórnych, wysypkach, wrzodach, nadmiernej potliwości
• dolegliwościach układu moczowego i rozrodczego

Dąb jest symbolem męskości, lecz po dębowe preparaty sięgają najczęściej kobiety. Wyciąg z kory dębu jest jednym z najpopularniejszych środków na hamowanie infekcji intymnych, stanów zapalnych dróg rodnych.

Zielarskie zastosowania dębu 

Macerat z kory  na oczyszczenie 
Łyżkę rozdrobnionej kory zalać 2 litrami ostudzonej wody i pozostawić na noc. Rano przecedzić i podgrzać. Popija się cały dzień po kilka łyżek w celu oczyszczenia i odtrucia. Pomaga przy biegunkach, zatruciach alkoholem i metalami ciężkimi. Nie podaje dzieciom.

Wyciąg dębowy
1-2 łyżeczki drobno pociętego surowca zalać w 250 ml wody. Odstawić na kilka godzin i zagotować. Pije się 2 razy dziennie przy krwawieniach wewnętrznych, stanach zapalnych przewodu pokarmowego, biegunkach, czerwonce, zbyt obfitych miesiączką, zatruciach z biegunkami.

Odwar 
Łyżkę suszonego surowca zalać szklanką wody, gotować 5 minut. Odstawić pod przykryciem na kwadrans. Wypija się w 2-3 porcjach. Zastosowania: nieżyt żołądka, jelit, nadmiar wilgoci, śluzu w przewodzie pokarmowym, biegunki. Zewnętrznie do płukania jamy ustnej przy stanach zapalnych, krwawiących dziąsłach, próchnicy, aftach, paradontozie. Kora dębu wybiela zęby i odświeża oddech,

Nalewka z galasów
100 g surowca zalać 0,5 litra 60-70% alkoholu. Po 2 tygodniach przefiltrować. Stosuje się 1—2 łyżeczki na szklankę letniej przegotowanej wody, do płukania jamy ustnej i gardła.

Zewnętrzne zastosowania kory dębu

Wyciąg wodny 
Zagotować 4-5 łyżek kory dębu w litrze wody. Wystudzić i przecedzić. Wykorzystuje się do przemywania ran, zmian skórnych, nasiadówek przy chorobach kobiecych, stanach zapalnych dróg moczowych i hemoroidach. Moczenie stóp w wywarze hamuje nadmierną potliwość i łagodzi grzybice.

Można stosować do płukania słabych, przetłuszczających, wypadających włosów, pamiętając że przyciemna kolor. Odwar z kory dębu z korzeniem pięciornika jest skuteczny na parodontozę, chwiejące zęby.  przy paradontozie i chwiejących zębach. W równych ilościach miesza się zioła, stosuje łyżkę odwaru na szklankę wody.

Irygacje pochwy
Pomagają przy upławach. Wystarczy słaby roztwór :l łyżka kory dębu na litr wody.

Kąpiele 
5 łyżek kory gotować 10 minut w litrze wody, odstawić na kwadrans. Po przecedzeniu wlać do wanny.  15 minutowe kąpiele łagodzą stany zapalne skóry, infekcje bakteryjne, grzybicze, drożdżyce. Odwar z rumiankiem jest najlepszym środkiem na nadmierną potliwość.

Więcej zastosowań

Mąka z żołędzi
Mąka z upieczonych, odgoryczonych, wielokrotnie płukanych żołędzi jest bardzo odżywcza. Dzieciom rachitycznym, przy blednicy i niedokrwistości podaje się 3 razy dziennie pół łyżeczki.

Kawa z żołędzi
Smaczna, aromatyczna, energetyczna.  Zaleca się przy niedokrwistości, zapaleniu stawów i depresji. Przepis na kawę z żołędzi TUTAJ

Liście dębu
Zapach dębowych liści w zadziwiający sposób regulują ciśnienie krwi.  Małą poduszeczkę wypełnia się młodymi listkami dębu. Można kilka włożyć do poduszki tak by były blisko nosa. O zaletach ziołowych poduszek przeczytasz tutaj